22 december 2013
3 minuten
Nieuws Gemeenten in Nederland hebben over 2012 € 1,1 miljard aan aanvullende verliezen of winstvermindering moeten nemen op grondposities. In totaal is er in de periode 2010 – 2012 door gemeenten op deze posities € 3,3 miljard aan verlies en minder winst genomen. Een analyse van mogelijke toekomstscenario’s laat zien dat op grondposities ook voor de komende jaren nieuwe verliezen te verwachten zijn van € 0,7 tot 2,7 miljard.
Dit blijkt uit onderzoek naar de financiële effecten van de crisis bij gemeentelijke grondbedrijven. Minister Schultz van Infrastructuur en Milieu heeft hierover, mede namens minister Plasterk (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en minister Blok (Wonen en Rijksdienst), een brief gestuurd aan de Tweede Kamer. Het onderzoek is in opdracht van VNG, de drie ministers, het Vakberaad Gemeentefinanciën en het IPO uitgevoerd door vastgoedspecialisten van Deloitte Financial Advisory Services.
Gemeenten op goede weg
Volgens de betrokken ministers bevestigt het rapport het beeld dat het wettelijke en bestuurlijke stelsel rondom het grondbeleid naar behoren functioneert. Gemeenten en provincies nemen hun verantwoordelijkheid en maken werk van het oplossen van de financiële problemen. Maar gemeenten zijn er nog niet. De kans is aanwezig dat gemeenten in de komende jaren te maken krijgen met aanvullende verliezen in de orde van grootte van € 0,7 tot 2,7 miljard. Volgens de onderzoekers van Deloitte beschikken de meeste gemeenten echter over voldoende reserves om die tegenvallers op te kunnen vangen.
Rijk ondersteunt
Het rijk biedt ondersteuning en zorgt dat gemeenten en provincies zijn toegerust om de effecten van de crisis bij de grondbedrijven het hoofd te bieden. De Crisis- en herstelwet en de Hervormingsagenda Bouw bieden maatregelen om weer vaart te brengen in bouw en gebiedsontwikkeling. Meer marktgericht bouwen en betere mogelijkheden om snel in te spelen op initiatieven van bouwers en grondeigenaren zijn het devies. Zodra ontwikkelingen worden ingezet kunnen gemeenten ook weer grond verkopen.
Daarnaast versterkt het kabinet mogelijkheden voor een zogenoemd faciliterend grondbeleid. Gemeenten kunnen met faciliterend grondbeleid plannen maken zonder zelf grond te kopen. Die blijft in handen van ontwikkelaars een andere grondeigenaren. De gemeente verhaalt de kosten van de benodigde publieke voorzieningen (wegen, groen, watersysteem) op hen. Gemeenten lopen zo minder financiële risico’s, waardoor de kans op nieuwe financiële problemen wordt verkleind.
Nauwkeuriger resultaten
Het onderzoek naar de financiële situatie bij gemeentelijke grondbedrijven is drie keer eerder uitgevoerd, gebaseerd op gegevens van 150 tot 170 gemeenten. Dit jaar zijn alle Nederlandse gemeenten benaderd voor aanvullende financiële informatie over het grondbedrijf over het jaar 2012. In totaal hebben 380 gemeenten deze informatie geheel of gedeeltelijk aangeleverd, ruim 90% van de Nederlandse gemeenten. Daarnaast zijn de openbaar beschikbare gegevens uit de jaarrekeningen 2012 van alle gemeenten gebruikt.
Zie ook:
- Tweede kamerbrief 'Aanbieden onderzoek financiële effecten van de crisis bij gemeentelijke grondbedrijven, en agenda grondbeleid'
- Rapport Deloitte: Gemeenten verliezen nog miljarden op grond
- Onderzoek TU Delft 'Vaart brengen in gebiedsontwikkeling via stedelijke herverkaveling'
- special GRONDBELEID
- #grondbeleid
