Hergebruik is een herontdekking van projectontwikkeling

25 januari 2013

4 minuten

Opinie Hergebruik is hot. Links en rechts zien we mooie initiatieven van gebouwen die een tweede of soms derde leven tegemoet gaan. Schieblock in Rotterdam bijvoorbeeld. De Vechtclub en AL16 in Utrecht of het ACTA-gebouw in Amsterdam. Tegelijkertijd staat hergebruik in de kinderschoenen. Tegenover mooie initiatieven staan legio kantoren, scholen en bedrijfshallen die nog wachten op een nieuwe bestemming. We hebben durvers nodig die nieuwe invullingen bedenken en/of nieuwe gebruikers opsporen. Financiering op een onconventionele manier regelen. En naast die durvers moeten we veel meer investeren in kennisuitwisseling over de praktijk van hergebruik. De eerste lessen vallen wel al te trekken.

Handen uit de mouwen

De flat Kleiburg in de Amsterdamse Bijlmer kent eens per maand een open huis voor geïnteresseerden in een kluswoning. De laatste niet gesloopte of gerenoveerde honingraatflat biedt ruimte voor maar liefst 500 kluswoningen. Op de dag van het open huis – en de dag er voor - staan ook de projectmanagers van Kondor Wessels druk te bezemen om alles er toonbaar uit te laten zien. En op de Startersmarkt in Villa Arena steekt ook de directeur van Kondor Wessels persoonlijk de handen uit mouwen om geïnteresseerden van alle informatie te voorzien. Daarmee hebben we al een van de succesvoorwaarden voor hergebruik te pakken: wees niet bang om cementvlekken op je pak te krijgen: hergebruik is ook gewoon je handen uit de mouwen steken en je vooral nergens te goed voor voelen.

Financieren en afwerken

De Vechtclub in Utrecht is al een aantal jaren een begrip: de voormalige loodsen bij shoppingcenter Overvecht kregen tijdelijk een nieuwe invulling. Er is inmiddels een nieuw, groter initiatief: Vechtclub XL. In een voormalig magazijn in Transwijk zitten inmiddels allerlei bedrijfjes, met name – maar niet alleen – uit de creatieve hoek. De mooie herinrichting is bedacht door Stortplaats van Dromen, een ontwerp en bouwbedrijf dat in veel opzichten een nieuwe toon zet bij herontwikkeling. De financiering kregen ze rond met crowd funding, kleine bijdragen van veel partijen die samen voor een voldoende financiële basis zorgde. Als je tenminste bereid bent om genoegen te nemen met soms zeer eenvoudige afbouwmethoden en materialen. En dat zijn twee lessen: financiering moet anders, en vaak in de vorm van kleine beetjes van veel partijen èn we moeten loskomen van het gedetailleerde afwerken omdat het domweg niet financierbaar is voor de initiatiefnemers èn de gebruikers.

Organiseren is verantwoordelijkheid delen

Al16 in Utrecht en het ACTA-gebouw in Amsterdam hebben gemeen dat het ronduit lelijke betondozen zijn. Maar beide zien er inmiddels heel wat vrolijker uit, zowel wat de toekomst betreft als de inrichting. Studenten en starters kregen in deze grote gebouwen de ruimte om hun eigen domein te realiseren. Dat leidt tot een grote variëteit aan woningen. De ene doet niet onder voor een strak gerenoveerd appartement van een corporatie, de ander is een zeer alternatieve invulling met gebruikte materialen. Maar beide kennen trotse huurders die hier (tijdelijk) hun eigen castle realiseerden. Ruimte voor eigen invulling laten kortom, in combinatie een professioneel apparaat voor het beheer van deze joekels van gebouwen. Clubs als De Stichting Tijdelijk Wonen zorgen voor low budget, maar wel professioneel beheer. Op woningniveau moet je durven loslaten, voor het grote geheel juist goed organiseren.

Anders communiceren en marketen

Bij hergebruik horen geen gelikte folders of flashy sites. Schieblock in Rotterdam is een mooi voorbeeld hoe architectenbureau ZUS [Zones Urbaines Sensibles] en projectontwikkelaar nieuwe stijl Codum vanuit een soort sneeuwbalmethode steeds meer partijen bereid vonden om te verkassen en medegebruiker te worden van dit massieve kantoorblok in het centrum. De eerste gebruikers hielpen ook weer mee om andere partijen te vinden. Netwerkcommunicatie is een van de sleutelwoorden. Daarnaast is er ook geen klassieke rolverdeling meer van een huurder en verhuurder. Bij Schieblock voelen initiatiefnemers ZUS en Codum zich samen met de eerste gebruikers verantwoordelijk voor een succesvolle invulling. Marketingcommunicatie en klantenbinding moet dus heel anders dan we gewend waren.

Blaas het stof weg

Hergebruik is daarmee vaak nog een soort trial en error. Van hands on zijn, creatief met invullingen en zeer communicabel met toekomstige (mede)gebruikers. Niet bang zijn voor frustraties en tegenslag maar lol beleven aan pionieren. Daarmee maken we een terugkeer naar allemaal zaken die de begintijd van de projectontwikkeling kenmerkten. Succesvolle hergebruikprojecten kennen trotse en enthousiaste gangmakers. Mensen die vernieuwend bezig zijn, juist omdat ze het stof afgeblazen hebben van de oude waarden van projectontwikkeling. Het verschil tussen de echte doeners en creatieve denkers aan de ene kant en de verwende ontwikkelaar die nog altijd droomt van de wereld voor 2008.

Theo Dohle, directeur De Wijde Blik

Do’s en dont’s van hergebruik op congres Slopen kan altijd nog
De voorbeelden in dit artikel keren als praktijkcases en –bestemmingen terug op het congres over hergebruik ‘Slopen kan altijd nog’ dat 7 maart wordt georganiseerd in Utrecht. Meer informatie op www.slopenkanaltijdnog.nl


Portret - Theo Dohle

Door Theo Dohle

Oprichter en directeur De Wijde Blik Communicatie-advies


Meest recent

Gonny Doornbos (midden) neemt de SKG Publieksprijs 2024 in ontvangst door Sander van Wettum (bron: SKG)

World Food Center wint de SKG Publieksprijs 2024

Met ruim een derde van de 1300 uitgebrachte stemmen is World Food Center de winnaar van de SKG Publieksprijs 2024. Dit werd vandaag tijdens het SKG Jaarcongres in Amersfoort bekendgemaakt.

Uitgelicht
SKG Nieuws

28 maart 2024

Weekoverzicht - Dit was de week van leren door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van leren

Deze week ging het op Gebiedsontwikkeling.nu over leren. Leren van de complexe gebiedsontwikkeling Feyenoord City, van dertig jaar flexibel ontwikkelen in Terneuzen en van grondbeleid in het buitenland.

Weekoverzicht

28 maart 2024

Irishof door AM Gebiedsontwikkeling (bron: AM Gebiedsontwikkeling)

Ontwikkelen voor ouderen met een zwaardere zorgvraag, zo doet AM dat

Een gebiedsontwikkelaar die een verzorgingshuis-nieuwe-stijl in de markt zet, voor ouderen die meer zorg nodig hebben. AM geeft vorm aan het concept ‘Let’s Live’, ontwikkelaar Anneke Speelman licht toe.

Interview

28 maart 2024