We mogen weer! Het SKG jaarcongres over uitvoeringskracht staat 31 maart op de agenda en na twee jaar van COVID-beperkingen mogen wij elkaar weer ontmoeten. Gelukkig maar, want gebiedsontwikkeling gaat immers over samenwerken. En over hoe je effectief en efficiënt tot uitvoering komt. Met de opgave van 100.000 woningen per jaar die minister De Jonge vorige week heeft gesteld, is uitvoeringskracht een goed gekozen thema.

Wat is nodig om tot uitvoeringskracht te komen? Beter samenwerken? Meer regie van het Rijk? In de roep om snel te ontwikkelen, blijft de financiële kant nogal eens onderbelicht. Ten onrechte want we moeten op zoek naar nieuwe financiële arrangementen die recht doen aan de integrale opgaven van deze tijd: we moeten immers betaalbare, energieneutrale, inclusieve en klimaatadaptieve wijken bouwen.

Ik hoor u al denken: ja, maatschappelijke kosten-batenanalyses! Hoe mooi het uitgangspunt ook is om de positieve en negatieve maatschappelijke effecten van een interventie als gebiedsontwikkeling in cijfers te vatten, de systematiek is vanwege de maatschappelijke impact ook indirect en daarmee beperkt. Het leidt kortom tot te veel onzekerheden om een doorwrochte aanpak voor een gebiedsontwikkeling op te bouwen.

De partijen betrokken bij een gebiedsontwikkeling hebben juist behoefte aan duidelijkheid. Dat is wat uitvoeringskracht ten goede komt. En dat betekent dat in businesscases alles wordt meegenomen dat relevant is. Wat bedoel ik met relevant? Alle concrete opgaven die in een gebiedsontwikkeling een plek moeten krijgen. Dat betekent dus in de breedte alle opgaven meenemen. En in de tijd. In een integrale businesscase zitten alle kosten en baten van de opgaven in een gebiedsontwikkeling en dat van plan tot en met beheer.

We moeten dus af van de beperkte en, ja, verkokerde financiële blik in gebiedsontwikkeling. Businesscases worden nog steeds bijna uitsluitend gebaseerd op grond en vastgoed, terwijl we allang weten dat de wereld van gebiedsontwikkeling om veel meer draait. Neem klimaatadaptatie, de energieopgave of beheer. In businesscases worden die opgaven genegeerd, maar in het proces van plan naar uitvoering komen gebiedsontwikkelaars die opgaven wél tegen. Het resultaat: wikken en wegen, onderhandelen en dus vertraging. Een integrale businesscase biedt duidelijkheid, is compleet en concreet, voorkomt verrassingen en helpt om krachtig tot uitvoering te komen.

Zeker, het is nog niet eenvoudig om iets als klimaatadaptatie in financiële termen te vatten, maar daar moeten we wel naartoe. En snel ook, want het is een opgave die steeds belangrijker wordt en die nemen we pas echt serieus als we die in harde euro’s kunnen vatten. Gebiedsontwikkeling gaat immers om meer dan 100.000 woningen per jaar bouwen.