platform voor kennis, nieuws en opinie
Door Joost Tennekes , Hans van Amsterdam , Like Bijlsma , Hedwig van der Linden , Lianne van Duinen en Arnoud Vlak
15 jul 2017 - Maatschappelijk vastgoed is de benaming voor een heel diverse groep gebouwen zoals onderwijsinstellingen, verzorgingshuizen, bibliotheken, theaters, brandweerkazernes. Deze gebouwen en hun functies zijn van groot belang voor een goede ruimtelijke ordening. Locatie, opzet en gebruik ervan worden echter in belangrijke mate bepaald door sectoraal beleid (onderwijsbeleid, zorgbeleid etc). Deze achtergrondstudie van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) verkent hoe sectorale regels doorwerken op hun ruimtelijke dynamiek (spreidingspatroon, buurtfunctie).
De studie vergelijkt 2 soorten maatschappelijk vastgoed: basisscholen en woonzorggebouwen voor ouderen.
In de ouderenzorg heeft een stelselwijziging plaatsgevonden van aanbodgestuurde naar vraagvolgende bekostiging. Op grond van meer dan 60 interviews constateert de studie in die sector een verschuiving in het denken over vastgoedvraagstukken. Overwegingen van efficiency van de exploitatie, de alternatieve aanwendbaarheid van grond en gebouwen, een juiste product-doelgroepcombinatie zijn een belangrijkere rol gaan spelen, in plaats van de nabijheid en spreiding van het aanbod van de dienst. In het onderzoek is dit geduid als een verschuiving van voorzieningslogica via dienstverleningslogica naar rendementslogica.
In het basisonderwijs, waar nog grotendeels aanbodsturing plaatsvindt, spelen deze overwegingen veel minder.
De studie concludeert dat bij een stelselwijziging naar vraagvolgende bekostiging het vraagstuk van ruimtelijke sturing in de overweging meegenomen moet worden. Sectoraal beleid biedt immers in beginsel dan geen aangrijpingspunt meer voor sturing, en de instrumenten van ruimtelijke ordening hebben inherente beperkingen.
Download het rapport hier (PDF, 20 MB)
Dit item verscheen eerder op PBL.nl
