Meer groen voor minder, het Californische Hayward laat zien hoe

Bomen, planten en water maken ons gelukkiger en gezonder. Dat is de conclusie in tal van recente onderzoeken, zoals van het WHO. Ook voorkomt groen dat steden te heet worden en slaat het CO2 op. Stoeptegels vervangen voor parken en perken heeft dan ook de toekomst. Dat zien ook landschapsarchitecten; Eric-Jan Pleijster van Lola Landscape Architecture pleitte bijvoorbeeld in deze kolommen voor een totale verwildering van de stad.

Wat dat groen mag kosten, kan echter tientallen euro’s per vierkante meter verschillen. Elke stad of wijk heeft een ander budget voor aanleg en onderhoud. Met name in ‘gewone buurten’ is minder geld beschikbaar dan hoogstedelijke gebieden. Hoe kun je ook daar, met weinig geld, de stad vergroenen?

Green gentrification

Verschillende Nederlandse gemeenten maken werk van vergroening. Zo stippelde Breda een koers uit om in 2030 “een stad in een park zijn.” En in Alkmaar werd in drie jaar tijd 30.000 vierkante meter groen aangelegd. De gemeente won met de nieuwe parken en groene straten, parkeerplaatsen en rotondes in 2022 de European Green City Award.

Dat parken gelukkig maken, heeft ook effect op de huizenprijzen. Ze kunnen gentrificatie in de hand werken, constateerden de Universiteit van Californië en de Universiteit van Utah. De onderzoekers keken vervolgens of maatregelen als gefixeerde huurprijzen ongewenste verdringing kunnen voorkomen. Ook op Vers Beton waarschuwde adviseur Inclusive Climate Action Rosemarie van Ham voor de gevolgen van green genfrication bij de aanleg van parken in Rotterdam.

Investeerders zien de prijstoename als kans: met groen is geld te verdienen. Wim Voogt van Okra Landschapsarchitecten bevestigt: “De waardering van private partijen voor groen is fors gestegen. Met name daktuinen mogen wat kosten.” Het budget dat gemeenten beschikbaar voor de aanleg van parken stellen, verschilt sterk ziet ook Voogt. “Onze budgetten variëren van twintig tot 250 euro per vierkante meter.” Aan het Pliniuspark in het Belgische Tongeren kon Okra slechts 20 euro per vierkante meter besteden. “Bij hoogstedelijke projecten als Merwede Kanaalzone en het waterfrontpark in de Binckhorst gaat het eerder om bedragen van rond de 250 euro.”

Beeld daktuin

Wat doe je als weinig geld beschikbaar is? In een artikel op Bloomberg beschrijft Patrick Sisson het Mission Boulevard Linear Park in Haywerd, een stad naast San Francisco. Het park is een smalle strip, langs een drukke autoweg aan de rand van de stad. Landschapsarchitect Surface Design ontwierp samen met de gemeente het langgerekte park met een slingerend fiets/wandelpad als ruggengraat.

Het budget bedroeg 7,50 dollar per vierkante meter. Michelle Koo, landschapsarchitect van de stad, benadrukt in het artikel hoe weinig dat is: “Normaal gesproken is voor dit soort projecten 50 tot 60 dollar per vierkante meter beschikbaar.” Hergebruikt beton (afkomstig van de fundering van een afgebroken gebouw) en overgeschilderde bankjes uit het stadhuis vormen met de inheemse planten de belangrijke ingrediënten voor het park.

Het artikel op Bloomberg gaat verder over de sterke stijging van aanlegkosten van parken in de V.S. Een ‘chief operating officer’ in The Woodland Township in Texas beschrijft een toename van vijftig procent in de laatste drie jaar. Voogt ziet in Nederland geen opvallend grote toename van aanlegkosten vergeleken met een aantal jaren geleden, “anders dan inflatie.” Wel zijn de kosten voor het onderhoud een steeds groter vraagteken.

Spektakelgroen

Ondanks die hoge kosten is de aanleg van parken belangrijk voor bewoners, denkt ook Sisson. Hij benadrukt dat het daarbij belangrijk is om wijken met lage inkomens niet te vergeten. “Hoewel grote projecten in welvarende gebieden particuliere financiering kunnen ontvangen, is het moeilijker om de aandacht te wekken van geldschieters voor meer alledaagse parken in armere buurten.” Openstelling van private parken en binnenplaatsen kan de toegankelijkheid van bestaand groen vergroten. Snel en goedkoop vergroenen kan bijvoorbeeld door tegels te wippen op schoolpleinen.

Ook de actieve betrokkenheid van bewoners bij onderhoud en aanleg noemt Sisson als een oplossing om de kosten van parken te drukken. Een mooi Nederlands voorbeeld daarvan is het Singelpark in Leiden, dat is begonnen als bewonersinitiatief en ontworpen is door Lola Landscape Architects. De bewoners van de stad vormden een vereniging en wieden vrijwillig in het stadspark.

Laat de groene revolutie in ieder geval niet vertragen, maakt Sisson duidelijk in zijn stuk. Misschien dat speeltuinen en sportvelden bescheiden blijven, maar goed groen hoeft zeker geen duur spektakel te zijn.