Ellen van Bueren door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Mooi, duurzaam en betaalbaar in het groen: het kan!

23 juli 2020

2 minuten

Opinie Een gebiedsontwikkeling in het groen hoeft niet per se de natuur kwaad te doen, bewijst EVA-Lanxmeer in Culemborg. Hoogleraar Ellen van Bueren hoopt dat er gemeenten en ontwikkelaars opstaan die dit voorbeeld volgen.

Als er dan toch buitenstedelijk gebouwd wordt, dan biedt de ‘groene wei’ veel kansen om gebieden integraal, duurzaam en betaalbaar te ontwikkelen. EVA-Lanxmeer, een wijk van zo’n 400 woningen in Culemborg, is nog altijd een lichtend voorbeeld. Van 1996 tot 2004 is de ecologische wijk ontwikkeld en grotendeels gebouwd, mét participatie van potentiële bewoners, mét innovatieve concepten, mét sociale woningbouw, mét architectonische diversiteit, mét ruimtelijke kwaliteit, en dat alles tegen alleszins betaalbare prijzen.

 (tekst gaat verder onder de video)

Daar waar bij ecologische wijken de meeste aandacht doorgaans uitgaat naar de gerealiseerde ambities, is bij EVA-Lanxmeer het proces dat daartoe heeft geleid veel interessanter, zeker omdat dit proces alles in zich had wat de Nationale Omgevingsvisie ambieert. Lanxmeer is namelijk het resultaat van een co-productie van gemeente Culemborg en Stichting E.V.A., opsteller van het integrale EVA Concept voor een ecologische wijk. Deze samenwerking stelde hen in staat om het proces in eigen hand te houden, inclusief controle op het ambitieniveau, de uitgangspunten en de voortgang.

Tijdens de planontwikkeling zag de gemeente dat bij een andere ontwikkeling in Culemborg de ontwikkelaar een ton (guldens) per woning verdiende. Zij vond dat dit te verdienen bedrag beter besteed kon worden aan duurzaamheidsmaatregelen, en besloot daarom voor de eerste twee fasen zelf opdracht te geven (de grond had de gemeente al aangekocht) aan architectenbureaus. Op basis van het definitief ontwerp is de grond daarna verkocht aan zorgvuldig geselecteerde aannemers die de woningen verkochten aan toekomstige bewoners. De eerste honderd woningen en het stedenbouwkundig ontwerp zetten daarop de toon voor de volgende fasen, die veelal in (collectief) particulier opdrachtgeverschap zijn gerealiseerd.

Wie durft?

In het Voorbeeldenboek Klimaatadaptieve bouwprojecten van Platform31 wordt EVA-Lanxmeer uitvoerig beschreven, inclusief deze kanttekening van gemeente Culemborg: "Het zou tegenwoordig lastig zijn om EVA-Lanxmeer 2.0 te realiseren. Alles klopte destijds…" Marleen Kaptein, initiatiefneemster van het EVA Concept, vindt de tijd niettemin juist rijp voor het verkennen van dit ontwikkelmodel. De investeringen hebben in alle opzichten hun waarde bewezen en de gemeente heeft alle kosten terugverdiend. De woningen zijn zeer gewild en het concept heeft onder bewoners geleid tot nieuwe collectieve initiatieven, zoals een zonnedak en laadplein voor elektrische (deel)auto’s. De Bewonersvereniging EVA-Lanxmeer is zelfs eigenaar van het wijkwarmtenet geworden.

Dat alles maakt het des te interessanter om de kansen van dit model serieus te bekijken, juist in deze tijd waarin we allemaal zoeken naar ontwikkelconcepten die leiden tot duurzame, betaalbare en inclusieve gebiedsontwikkelingen. Wellicht gebeurt dit binnenkort mét ontwikkelaars. Wie durft?

Cover: Robin Duister


Cover: ‘Ellen van Bueren’ (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


Portret - Ellen van Bueren

Door Ellen van Bueren

Hoogleraar Management van Stedelijke Ontwikkeling aan de TU Delft


Meest recent

Impressie van het ontwerp van IKC Meeroevers door ZOETMULDER (zoetmulder.eu) in opdracht van gemeente Groningen, VCOG en Bureau Meerstad. door ZOETMULDER (bron: ZOETMULDER)

Groningse manifestatie ‘Schoolvoorbeeld’ brengt verleden, heden en toekomst van het schoolgebouw in beeld

Met de manifestatie ‘Schoolvoorbeeld’ richt de gemeente Groningen de aandacht de betekenis van de school op drie schaalniveaus: gebouw, wijk en stad. Een kloeke publicatie brengt de oogst aan inzichten samen.

Onderzoek

4 juli 2025

Weekoverzicht donderdag 3 juli 2025 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van uiteenlopende wensen(lijstjes)

Het ging deze week over wensen, die al dan niet in lijstjes landen. Over nationale ruimtevragers, de ontwikkelaars en ontwerpers van zonneparken en de versnellers van gebiedsontwikkeling – steeds gaat het om het vinden van de goede balans.

Weekoverzicht

3 juli 2025

Veel zonnepanelen parkeren in de weilanden van Nederland door MyStockVideo (bron: Shutterstock)

Promovenda Merel Enserink over de opkomst van zonnelandschappen

Zonneparken in het landschap roepen veel weerstand op. Merel Enserink onderzocht voor haar promotie hoe de plaatsing van zonnepanelen beter kan worden afgestemd op de landschappelijke onderlegger en op de maatschappelijke omgeving.

Onderzoek

3 juli 2025