Stad - Pixabay door Christop00 (bron: Pixabay)

Onderzoek: dichtheid minder belangrijk voor verspreiding corona dan gedacht

6 oktober 2020

2 minuten

Onderzoek Niet de dichtheid van steden, maar de verbinding tussen stedelijke gebieden zorgt voor een snellere verspreiding van het coronavirus. Dat blijkt uit onderzoek naar het voorkomen van Covid-19 in bijna duizend stedelijke gebieden in de Verenigde Staten.

Het is een vaak terugkerende discussie: zijn steden met een hoge dichtheid juist veiliger of gevaarlijker vanwege het coronavirus? Kijkend naar het aantal besmettingen in Nederland lijkt ‘gevaarlijk’ de meest logische conclusie, met zwaartepunten in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Eindhoven. 

Minder sterfgevallen

Onderzoek dat deze zomer verscheen in Journal of the American Planning Association biedt meer nuance. Drie onderzoekers (één gezondheidswetenschapper en twee planologen) keken naar de data van bijna duizend stedelijke gebieden in de Verenigde Staten. Tot niemands verbazing blijkt daaruit dat hoe meer mensen in een stedelijk gebied wonen, hoe meer infecties (en daaruit volgende sterfgevallen) plaatsvinden. 

Maar maken de onderzoekers de cijfers relatief, dan blijkt het aantal mensen per vierkante kilometer niet significant van invloed te zijn op het aantal infecties. “We vinden geen bewijs dat dunbevolkte gebieden meer immuun zijn voor de pandemie of minder sterfgevallen kennen.” Mogelijk komt dit omdat in drukke gebieden mensen zich beter aan de regels voor social distancing houden, luidt de verklarende hypothese. Bovendien kennen gebieden met hoge dichtheden significant minder sterfgevallen door het coronavirus, vermoedelijk doordat dichtbevolkte steden betere en meer ziekenhuizen hebben dan dunbevolkte gebieden. 

Sleutelrol

De onderzoekers stellen daarom voor dat niet dichtheid de belangrijkste oorzaak is voor de snelle verspreiding van het coronavirus, maar connectiviteit. “Grote stedelijke gebieden met een hoger aantal gemeenten die nauw verbonden zijn door economische, sociale en infrastructurele relaties, zijn het meest kwetsbaar voor een pandemische uitbraak”, concluderen zij. “Het is aannemelijker dat zij toeristen en zakenmensen met elkaar en de rest van de wereld uitwisselen, waardoor zij het risico op grensoverschrijdende infecties vergroten.” 

De onderzoekers adviseren planners en andere ontwikkelaars daarom om toch vooral zo compact mogelijke gebieden te realiseren, om zo het aantal infecties én sterfgevallen te beperken. “De rol van planners en lokale overheden in het adresseren van pandemieën is cruciaal, maar niet door lage dichtheden en randstedelijke ontwikkelingen te promoten”, concluderen de onderzoekers. “Zij spelen daarentegen wel een sleutelrol in het toepassen van maatregelen voor de effectieve toepassing van social distancing."

Cover: Pixabay

Bekijk het onderzoek ‘Does Density Aggravate the COVID-19 Pandemic Early Findings and Lessons for Planners

GIS-docent Bert van Rest laat op LinkedIn zien op hoeveel plekken in Nederland je hooguit 15 minuten hoeft te reizen om alle belangrijke voorzieningen te bereiken. Zijn conclusie: “Ja, Nederland is grotendeels al een 15-minuten-stad.”


Cover: ‘Stad - Pixabay’ door Christop00 (bron: Pixabay) onder CC0 1.0, uitsnede van origineel


Inge Janse - 2021 door Sander van Wettum (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Door Inge Janse

Voormalig adjunct-hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Hittegolf in Eindhoven door Nicolas Economou (bron: Shutterstock)

Hittestress: de stille crisis die Nederland niet langer kan negeren

Zonder landelijke regie, een duidelijke probleemeigenaar en structureel budget blijft hittebeleid reactief en versnipperd, stelt Ethan Voerman. Hij roept gebiedsontwikkelaars op hitteadaptatie structureel te verankeren in beleid en praktijk.

Opinie

8 september 2025

Werkspoorkathedraal door Nadine van den Berg (bron: Ministerie VRO)

Het bruist weer langs de rails in het Utrechtse Werkspoorkwartier

Het slot van zesdelige artikelreeks van journalist Mark Hendriks en fotograaf Nadine van den Berg, ze gingen op zoek naar ruimtelijke kwaliteit in actuele projecten. Dit keer de transformatie van het Werkspoorgebied in Utrecht.

Uitgelicht
Casus

8 september 2025

Echtenstein Amsterdam Zuidoost door Rindert van den Toren (bron: nai010uitgevers)

De lange lijnen in de stad, een halve eeuw ruimtelijke dynamiek in Amsterdam

Amsterdam bestaat 750 jaar, dat wordt volop gevierd. Is er ook reden om te juichen over de laatste 50 jaar stadsontwikkeling in Amsterdam? Jaap Modder las een nieuwe publicatie waarin stedenbouwkundige Maurits de Hoog de balans opmaakt.

Recensie

5 september 2025