Onderzoek: Een Bloemkoolwijk is zo gek nog niet!

Wat kunnen we leren van de Bloemkoolwijk?

Bloemkoolwijken zijn gebouwd in de jaren ’65 tot ‘ 85. De huizen maken 20 procent van de Nederlandse woningvoorraad uit. Het zijn wijken waar veel aandacht is voor ‘het gemeenschappelijke’, vaak met het woonerf als basis. De wijken zien er uit als een bloemkoolstronk met een smalle toegangsweg en vele vertakkingen. Wonen mensen daar prettig? Wat vindt de vakwereld van dit type wijk? En hoe zit het met de waardering van de ruimtelijke inrichtingen van de deelwijken? Bouwfonds heeft samen met de TU Delft grootschalig onderzoek gedaan. Hierbij zijn voor het eerst analyses van ruimtelijke inrichtingsprincipes gekoppeld aan enquêtes onder bewoners én professionals. Tien Bloemkoolwijken, verschillend van opzet en samenstelling, vormden de basis van het onderzoek.

Bouwfonds was vooral benieuwd naar de toepassing van diverse ruimtelijke inrichtingen van deze wijken en de waardering hiervoor, legt Han Joosten, hoofd Marktonderzoek uit. Inzicht hierin is zinvol voor de toekomstige ontwikkeling van nieuwe woonwijken. En: voor het doen van kleinschalige aanpassingen aan Bloemkoolwijken. Dit is vooral belangrijk nu er meer aandacht is voor een vraaggerichte benadering van woningbouw en het bouwen binnen bestaand stedelijk gebied. Han Joosten: ‘Je kunt leren van bestaande geslaagde woongebieden en zo ‘best practices’ destilleren voor gebieds- en projectontwikkeling. Op die manier hoef je niet steeds opnieuw het wiel uit te vinden.’

De 300 geënquêteerde professionals uit de vakwereld waarderen de Bloemkoolwijk over het algemeen vrij negatief. De reacties lopen uiteen van ‘totale mislukking’ tot ‘knus en gezellig’. Daarbij viel op, dat veel professionals hun mening baseerden op “van horen zeggen” in plaats van eigen analyses. Bovendien week hun mening sterk af van de ruim 1400 ondervraagde bewoners van bloemkoolwijken: een brede groep wat betreft leeftijd, huishoudens en inkomen en een grote variatie in woningwaardes. Zeer veel bewoners geven aan tevreden te zijn over de wijk en vrijwel iedereen voelt zich er thuis. Vooral de ruimtelijke structuur en de hofjes worden goed gewaardeerd. Als grootste problemen worden het parkeren en - in een aantal wijken - overlast en beheer aangegeven. Als men al wil verhuizen, is het omdat hun type woning, bijvoorbeeld een appartement, niet wordt aangeboden. Men wil graag in de wijk blijven wonen.

Hoewel een groot deel van de vakwereld de Bloemkoolwijk niet voor herhaling vatbaar vindt, zijn de bewoners daar dus een stuk positiever over. Een aantal ruimtelijk concepten – zoals het cul de sac ontsluitingsprincipe- scoort daarbij beter dan andere. Ook de verhouding tussen openbaar groen en privé groen is van belang. Naar de relatie tussen dit soort ruimtelijke kenmerken en bewonerswaardering zou nader onderzoek moeten worden gedaan.

Interessant is verder de WOZ waarde-ontwikkeling van de onderzochte wijken. Deze is vergelijkbaar met die van VINEX-wijken. Han Joosten: ‘Daarin is de hoge tevredenheid van bewoners terug te zien. Het zijn wijken met een goede investeringswaarde. Bepaalde typerende kenmerken en principes mogen dus best gekopieerd worden. Graag zelfs. Maar dan wél met meer parkeerplaatsen, een breder aanbod van woningtypes en de juiste ruimtelijke structuur.’

Zie ook:

- Bloemkoolwijken: een uitgekookt concept

Voor inspiratie, onderzoeken en achtergrondinformatie over bloemkoolwijken:

Artikelen

- Worden de bloemkoolwijken wéér kind van de rekening?
- Is de bloemkoolwijk net zo sexy als Hema? (bijeenkomst november 2011, georganiseerd door BNSP Jong Professional en Rio Nuevo)
- Bloeiende bloemkoolwijken (congres april 2012, georganiseerd door BNA onderzoek, SEV en NIROV)

Websites

- Bloemkoolwijken.nl
- Woonerven.nl

Publicaties

- Rapport 'Onderscheid in leefbaarheid', p. 76-88 over leefbaarheid bloemkoolwijken (juni 2013)
- SEV-evaluatie 'Bloemkoolwijken toekomstbestendig maken' (november 2011)
- Boek 'Bloemkoolwijken: analyse en perspectief' (maart 2011)
- DASH: 'Het woonerf leeft' (juni 2011)

Scripties

- 'De woonerfenis van een bloemkoolwijk' (EUR, oktober 2011)
- 'Update the 'bloemkoolwijk', Spatial interventions for updating the late post-war neighbourhoods in the Netherlands' (TUD, januari 2011)
- 'De weg terugvinden in de bloemkoolwijk: zoektocht naar een nieuwe stedelijke vernieuwsroute' (RU, oktober 2010)
- 'Een nieuw recept voor de bloemkoolwijk?' (WUR, juni 2010)