Omgeving

PBL: betrek burger meer bij leefomgevingsbeleid

PBL

14 september 2020

2 minuten

Nieuws Het gaat nog steeds niet goed met onze leefomgeving, en de opgaven voor onder meer klimaat, natuur, grondstoffengebruik en woonomgeving worden alleen urgenter. Beleidsambities van de overheid kunnen alleen slagen als zij de aansluiting bij de burger weet te vinden. Dat constateert het PBL in zijn tweejaarlijkse rapport 'Balans van de Leefomgeving’, inclusief publieksonderzoek naar hoe de burger zijn leefomgeving ervaart.

Klimaatverandering zet wereldwijd door: de effecten en invloed daarvan nemen ook in Nederland zichtbaar toe, maar de inspanningen zijn vooralsnog onvoldoende om de doelen van Parijs te halen. Veel andere milieuproblemen, zoals de plastic soep in oceanen, grote afvalbergen en biodiversiteitsverlies door stikstofdepositie zijn mede het gevolg van een verspillende omgang met grondstoffen. Het verminderen van de stikstofdepositie vergt keuzes waarbij strijdige belangen van boeren, de bouw en natuurherstel met elkaar in overeenstemming moeten worden gebracht. Tegelijkertijd neemt de verstedelijking van de buitenruimte in Nederland toe, ook in de nabije toekomst.

Ruimte bieden

“Wat het aanpakken van deze grote problemen betreft is er de afgelopen jaren in ons land veel  beleid ontwikkeld”, stelt Hans Mommaas, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving. “Maar de burger is daarbij nog te weinig in beeld. Enerzijds lukt het de overheid nog maar mondjesmaat om burgers te betrekken bij het beleid en hen te motiveren zelf een bijdrage te leveren, de zogenaamde ‘voorlopers’ uitgezonderd. Anderzijds wordt er (te) veel van individuele burgers verwacht.”

Volgens het PBL moet de overheid meer verantwoordelijkheid nemen voor collectieve zaken zoals een stabiel en duurzaam energiesysteem, een robuust natuurnetwerk en een gezonde leefomgeving. Daarenboven moet ze burgers de ruimte en mogelijkheid bieden om in beweging te komen en stappen te zetten voor de (eigen) leefomgeving.

Een echte kanteling richting een betere leefomgeving is alleen mogelijk als de bredere samenleving in beweging komt

Geen tweedeling

Uit het publieksonderzoek blijkt dat een meerderheid van de Nederlanders een betere leefomgeving belangrijk vindt, maar zich ook zorgen maakt om de betaalbaarheid van het beleid en om de verdeling van de lasten. Daarbij zijn er de nodige verschillen: zo maken respondenten met een benedenmodaal inkomen zich vaker zorgen over de kosten van de energietransitie en de betaalbaarheid van duurzaam voedsel en zijn lager opgeleide respondenten eerder geneigd te vinden dat de inzet voor de leefomgeving nu wel voldoende is. Ook zijn er verschillen tussen jongeren en ouderen en tussen stadsbewoners en bewoners van het landelijk gebied, maar van een tweedeling is vooralsnog geen sprake.

Mommaas: “Het is zaak dat er meer aandacht komt voor de verschillen in de samenleving, en voor wat mensen willen, weten en kunnen met betrekking tot de leefomgeving. Een echte kanteling richting een betere leefomgeving is alleen mogelijk als de bredere samenleving in beweging komt.”

Cover: PxHere

Dit artikel verscheen eerder op de website van het PBL


Cover: ‘Omgeving’


PBL

Door PBL

Planbureau voor de Leefomgeving


Meest recent

Skyline van Taipei in Taiwan door AaronChenPS2 (bron: Shutterstock)

Wie heeft het voor het zeggen in de stad?

Cinco Yu onderzocht hoe de combinatie van stedelijke transformaties en participatie uitpakt in Taipei. Het instrument van de ‘Inclusive Radar’ kan helpen om participatie meer te laten zijn dan een plichtmatig vinkje.

Onderzoek

3 oktober 2025

Weekoverzicht donderdag 2 oktober door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de week van de huisjes

Deze week ging het op Gebiedsontwikkeling.nu veel over huisjes. Oude in bestaande wijken, nieuwe in Stockholm (van hout bovendien) en heilige die een rol spelen bij de verkiezingen (en misschien wel omver moeten).

Weekoverzicht

2 oktober 2025

Kanaleneiland Utrecht door Teun van den Ende (bron: Teun van den Ende)

Erfgoed en leefbaarheid: lessen voor de wijkaanpak?

Onderzoeker Teun van den Ende ging in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heel Nederland door om het antwoord te vinden op de vraag: welke rol speelt cultureel erfgoed voor de leefbaarheid van een wijk?

Uitgelicht
Onderzoek

2 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op