Annius Hoornstra door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Verwar regie niet met spierballenvertoon

6 januari 2021

3 minuten

Opinie Het aanwijzen van polders om woningen te bouwen is volgens columnist Annius Hoornstra niet effectief en niet de gewenste invulling van Rijksregie. Dit vraagt volgens hem om integrale afwegingen op alle niveaus. “Meer woningen bouwen willen we allemaal, maar het is te simpel om daarvoor locaties te kiezen door dartpijltjes vanuit het Binnenhof op de kaart van Nederland te werpen.”

De interventie van de Tweede Kamer om de bouw van woningen in de polder Rijnenburg bij Utrecht te forceren is een geval van ouderwets spierballenvertoon. Een meerderheid van het parlement wil minister Ollongren dwingen Rijnenburg aan te wijzen als locatie om snel veel huizen te bouwen. Maar is dit hoe regie van het Rijk er uit moet komen zien? En kunnen die woningen er eigenlijk wel zo snel komen? Mijn antwoord is twee keer nee.

Het is heel bijzonder om te zien dat in het huis van Thorbecke, waar de verschillende bestuurslagen ten principale hun eigen bestuurlijke rol en autonomie hebben, het Rijk op een dusdanige manier intervenieert in lokale afwegingen (als de minister de motie uitvoert…). De lokale politiek, zowel op het niveau van de gemeente, regio als de provincie, heeft immers eerder besloten de door het Rijk vastgestelde woningbehoefte anders in te vullen. Is de wens vanuit de Tweede Kamer om bouwlocaties aan te wijzen een vorm van innovatie van beleid die bij deze tijd past, nostalgie naar het centraal aangestuurde VINEX-programma of simpelweg een poging daadkrachtig over te komen?

Hoe het ook zij: één van de belangrijkste argumenten om in te grijpen is dat bouwen in het weiland sneller is: een plak zand erover en bouwen maar! Uit de praktijk weten we ook dat snel bouwen alleen kan als plannen op voldoende draagvlak kunnen rekenen én de infrastructuur op orde is. Laat dit nu net de zaken zijn waar de interventie pijn doet: het draagvlak is ver te zoeken als het Rijk lokale besluiten over het bebouwen van groene ruimte afdwingt. Daarnaast is voor de noodzakelijke ontsluiting van die beoogde duizenden woningen vanuit het MIRT (de rijkspot voor grote infrastructurele investeringen) niet direct geld beschikbaar. En ook als het tóch lukt om dat vrij te maken, wat normaal zomaar 10 jaar duurt (ten koste van andere investeringen in infrastructuur elders in het land) zal het budget ook nog regionaal en lokaal knarsetandend moeten worden aangevuld met een forse bijdrage.

Regie kan ook zijn: een rijksoverheid die afwegingen maakt in de besteding van gelden voor mobiliteit die ruimtelijke opgaven op landelijk niveau ondersteunen, een rijksoverheid die wettelijke randvoorwaarden stelt die tot minder uitstoot van onder andere landbouw en industrie leiden, die duurzaam bouwen tot norm verheft, de economische groeidoelstellingen laat afhangen van de ruimtelijke mogelijkheden en daarvoor financiële voorwaarden stelt. Zie hier het pleidooi voor een coördinerend ministerie dat vooral regie organiseert rond de Haagse Hofvijver. Meer woningen bouwen willen we allemaal, maar het is te simpel om daarvoor locaties te kiezen door dartpijltjes vanuit het Binnenhof op de kaart van Nederland te werpen.

Cover: Robin Duister


Cover: ‘Annius Hoornstra’ (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)


annius hoornstra

Door Annius Hoornstra

Gebiedsontwikkelaar en medeoprichter van ThePositiveLab


Meest recent

milieuvriendelijke rivieroever in de stad Veenendaal door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Groen is geen luxe, maar een noodzakelijke investering

Hoeveel levert het op om onze steden groener te maken? Arcadis en Rebelgroup zochten het uit voor het ministerie van VRO. De baten én de kosten lopen op tot in de miljarden.

Onderzoek

18 juli 2025

GO cover week 29 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was de groene week vol pijnlijke vragen

Het was een groene week op Gebiedsontwikkeling.nu. Het ging over hoveniers die bewoners helpen om zelf hun buurtgroen te beheren en de introductie van een Nederlandse Ecologische Parkstructuur. En er werden pijnlijke vragen gesteld.

Weekoverzicht

17 juli 2025

Groene Oase tussen gebouwen in door Rene Notenbomer (bron: Shutterstock)

Buurtgroen in eigen hand met de hovenier als schakel tussen gemeente en bewoners

Hoveniers die bewoners helpen om zelf hun buurtgroen te beheren: dat is het idee achter het Wageningse project ‘De Nieuwe Hovenier’. In de aanpak werken groenbedrijven, bewonersinitiatieven en gemeenten of woningcorporaties samen aan een groene buurt

Analyse

17 juli 2025