Luchtfoto van het Amsterdam-Rijnkanaal door Steve Photography (bron: Shutterstock)

Watersector als wonder voor de woningnood

1 juni 2021

2 minuten

Opinie Het woningnoodvraagstuk is een uiterst complex samenspel van macro-economische omstandigheden, bevolkingsgroei, woonwensen, subsidiestructuren en ruimtelijke ordening. In dit geheel speelt de watersector een kleine rol. Niettemin kunnen ook waterbeheerders en waterbeleidsontwikkelaars een creatieve bijdrage leveren, stelt publicist Ties Rijcken.

Waterbeheerders bezitten gebieden voor onderhoud of als ruimtelijke reservering. Ze kunnen eens resetten en zich afvragen of het vrijhouden van deze gebieden wel zo noodzakelijk is als zij wellicht al decennia vanzelfsprekend achten.

Laatst nam ik een kijkje langs het Betuwepand van het Amsterdam-Rijnkanaal. Langs de zuidoever, een strook van 60 meter breed, gebeurt nu niks. Er zijn met een minimale inspanning schitterende kavels in particulier opdrachtgeverschap te realiseren (met uitzicht op de Utrechtse Heuvelrug, echt waar!). 1000 woningen leveren hier de overheid minstens 150 miljoen euro op (en een primeur als het langste nieuwe dorp van Nederland). “Maar die strook is nodig voor het beheer!” Daar is toch wel wat op te verzinnen?

Een stapje groter in potentieel volume betreft gebieden die waterbeheerders niet bezitten maar waar ze een dominante beheersrol hebben. Het Wereld Natuur Fonds maakt woningbouw integraal onderdeel van de financieringsstructuur van hun plan Levende Rivieren: uiterwaarden herontwikkelen in combinaties van delfstofwinning, nevengeulen, natuur én nieuwe woningen. Complexe gebiedsontwikkeling dus, noeste arbeid.

Rijkswaterstaat, de waterbeheerder, kan lokale partijen activeren en aanmoedigen om dit aan te gaan. Met deze twee benaderingen kunnen we al 10 procent van de gewenste miljoen nieuwe woningen halen.

De bulk van de opgave ligt natuurlijk in het binnendijks gebied. Ook hier kan de waterbeheerder zijn verantwoordelijkheden eens heroverwegen in het licht van de woningnood. Een ontwikkeling van de laatste jaren is dat de watersector een grotere rol naar zich toetrekt in de ruimtelijke ordening: de watertoets als juridisch instrument, klimaatadaptatie gesubsidieerd vanuit het Deltafonds en Meerlaagsveiligheid als veiligheidsbenadering. Het is de bedoeling dat dit bouwwerken en een leefomgeving oplevert van een hogere kwaliteit. Maar leidt het ook tot een groter bouwvolume? Dat kan toch niet, want extra eisen vertragen het proces. Mijn derde idee is daarom dat de waterbeheerders zich (waar dat kan) bij woningbouwprojecten juist terugtrekken: maak het de woningbouwers zo makkelijk mogelijk. Vooral de tweede laag van Meerlaagsveiligheid levert veel gedoe en weinig meerwaarde (ga er maar eens aan rekenen).

Bij deze 3 benaderingen is de waterbeheerder respectievelijk eigenaar en initiatiefnemer, primaire beheerder en aanmoediger, en secundaire beheerder en facilitator. Het lijkt mij een goede zaak als de waterschappen en Rijkswaterstaat een scan doen in hun beheersgebieden naar deze rollen en naar hun potentiële bijdrage aan de woningnood die miljoenen mensen treft.


Cover: ‘Luchtfoto van het Amsterdam-Rijnkanaal’ door Steve Photography (bron: Shutterstock)


Ties Rijcken door Ties Rijcken (bron: LinkedIn)

Door Ties Rijcken

Innovator en publicist over water en verbonden aan de Technische Universiteit Delft


Meest recent

Fietspad langs fruitbomen in bloesem, Betuwe door Wolf-photography (bron: Shutterstock)

TNO en RIVM ontwikkelen universele indicatorenset voor een gezonde leefomgeving

Hoe maak je een leefomgeving gezond? TNO en RIVM sloegen de handen ineen en presenteren een basisset indicatoren. De set helpt professionals bij het meten, monitoren en verbeteren van een gezonde leefomgeving.

Analyse

21 mei 2025

Stadsveteraan, Amsterdam door AM (bron: AM)

Zo is (sociale) woningbouw voor senioren in de stad wél mogelijk

De vergrijzing neemt toe, maar het aantal seniorenwoningen groeit nauwelijks door hoge kosten en weinig beschikbare grond. Twee Amsterdamse sociale woonconcepten voor senioren lukt het wél. Wat valt hiervan te leren?

Uitgelicht
Casus

21 mei 2025

Surveillance Software in Tallinn door Gorodenkoff (bron: Shutterstock)

De opmars van AI, dit is een routekaart voor toekomstbestendige steden

De opkomst van AI zorgt voor nieuwe ontwikkelingen rondom stedelijk beleid en beheer. Internationaal onderzoek brengt in kaart hoe 250 steden wereldwijd de mogelijkheden van AI verkennen of dit al inzetten om complexe uitdagingen aan te pakken.

Onderzoek

20 mei 2025