Duurzame warmtebuizen (heatpipes) voor milieuvriendelijke woningen in Nederland door Stegosaurus (bron: Shutterstock)

Aardgasvrij maken van woningen blijft moeilijk, gemeenten hebben nieuwe wetten nodig

20 maart 2023

3 minuten

Nieuws Het aardgasvrij maken van woningen blijft moeilijk en duur. Ruim driekwart van de proeftuinen uit het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) is vertraagd. Omdat ook het draagvlak onder bewoners tegenvalt, hebben gemeenten nieuwe wetgeving nodig om de doelstellingen te kunnen halen.

Wil je meer weten over hoe de energietransitie in langjarige complexe ruimtelijke puzzels in gebiedsontwikkelingen wordt ingepast, wat daarbij de grootste belemmeringen of succesfactoren zijn en welke rol de Regionale Energiestrategie (RES) daarin vervult? Kom naar het SKG Jaarcongres Gebiedsontwikkeling op 30 maart en schrijf je in voor de themasessie Energie & GO.

Het aardgasvrij maken van woningen is moeilijker en duurder dan verwacht. Dat concludeerden onderzoekers van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) twee jaar geleden al. Zij onderzochten destijds 13 proeftuinen van het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW), dat in 2018 werd opgezet. Geen van deze projectenproeftuinen lag twee jaar geleden op schema. Alle proeftuinen kregen te maken met serieuze obstakels en problemen, die elkaar onderling ook nog eens versterkten. “Hierbij geldt bovendien het probleem van de ‘weakest link’; alle zaken moeten kloppen om voldoende voortgang en resultaat te kunnen boeken en daaraan wordt zelden voldaan”, concludeerden de onderzoekers in 2021.

Draagvlak een probleem

Twee jaar later heeft het tv-programma EenVandaag het PAW nogmaals onder de loep genomen. Het beeld is nagenoeg hetzelfde: van de 50 proeftuinen uit de eerste twee rondes van het programma lopen er 39 achter op schema, ruim driekwart dus. Die vertraging varieert van een paar maanden tot soms wel twee jaar. Omdat de planning vaak niet wordt gehaald, zijn 27 proeftuinen nog niet eens toe aan de uitvoeringsfase. Deze projecten zitten nog steeds in de planfase.

Volgens EenVandaag zijn er sinds de start van het PAW in totaal 2.514 huizen en negen andere gebouwen aardgasvrij gemaakt. “En dat terwijl het plan is om in 2027 in alle proeftuinen samen 50.000 huizen van het gas af te hebben.”

Veel partijen kregen de business case niet rond waardoor de proeftuinen afgeschaald moesten worden

Gemeenten geven in het artikel een aantal redenen voor de vertraging. De inflatie en gestegen loonkosten maken het aardgasvrij maken nog steeds kostbaar. Veel partijen kregen daardoor de businesscase niet rond waardoor de proeftuinen afgeschaald moesten worden of de kosten voor bewoners nog verder opliepen. Was het financiële plaatje wel rond, dan zorgde de krapte op de arbeidsmarkt ervoor dat het proces soms alsnog stil kwam te liggen. De coronapandemie maakte het lastig om met bewoners in contact te komen, ze te mobiliseren en warm te maken voor de transitie. Maar ook nu die beperkingen zijn opgeheven, merken gemeente dat het creëren van draagvlak een probleem blijft.

Meer zeggenschap

Onderzoekers van TNO deden eerder dit jaar ook al onderzoek naar het draagvlak onder bewoners van de proeftuinen. De eigenaren die hun woning in een van de zes onderzochte gemeenten aardgasvrij hebben laten maken, zijn zeer tevreden. Zij gaven gemiddeld een 8,7 voor hun woning. Maar het proces richting aardgasvrij wonen ervaren ze als chaotisch en ingrijpend, voor zichzelf en voor hun wijk. En ook de door EenVandaag ondervraagde gemeenten gaven aan dat het door deze emoties moeilijk is om breed draagvlak te creëren.

Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)

‘Aanleg Nuon Noorderwarmte door Vattenfall Nederland’ door Nuon/Jorrit Lousberg (bron: Flickr.com)


EenVandaag concludeert: “Gemeenten kunnen bewoners niet dwingen van het gas af te gaan. Daarvoor is een nieuwe wet nodig, maar die is er nog niet. Zodra deze Wet gemeentelijke instrumenten warmtetransitie (Wgiw) is ingevoerd, mogen gemeenten de gastoevoer naar wijken afsluiten, op voorwaarde dat er een goed alternatief wordt geboden.” Ook de Wet collectieve warmtevoorziening (Wcw), die nog niet ingevoerd is, wordt door gemeenten als potentiële duw in de rug gezien. Deze wet moet er onder meer voor zorgen dat warmtenetten in publieke handen komen, zodat gemeenten er zeggenschap over hebben. Een wens die minister Rob Jetten al eerder uitsprak.


Lees het volledige artikel op de site van EenVandaag.


Cover: ‘Duurzame warmtebuizen (heatpipes) voor milieuvriendelijke woningen in Nederland’ door Stegosaurus (bron: Shutterstock)


Jasper_monster_sandervanwettum door Sander van Wettum (bron: SKG)

Door Jasper Monster

Redacteur Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Boulevard Périphérique, Parijs door gabriel12 (bron: shutterstock)

Metamorfose van een metropool, Parijs kijkt over de Périphérique

Parijs blijft boeien. Simon Kuper belicht in zijn nieuwe boek ‘Parijs nu’ de transitie van deze miljoenenstad, hij verbindt de fysieke sprong voorwaarts met de mentale. Jaap Modder is enthousiast.

Recensie

4 november 2024

Waterfront Wateringseveld door Frans Blok (bron: Shutterstock)

"Water en bodem sturend is een waterschap dat zegt: hier mag je niet bouwen"

Noodzaakt de woningnood tot losser omgaan met 'water en bodem' als sturend principe? We moeten niet te dogmatisch zijn over waar we woningen bouwen, vinden ministers Mona Keijzer en Barry Madlener. Maar is dat wel verstandig?

Opinie

4 november 2024

Wonen in containers door Di Soccio Massimo (bron: Shutterstock)

Ongelukkige combi flexwoningen-netcongestie vraagt creatief stapelen

Netcongestie zet een rem op de snelheid waarmee bouwprojecten kunnen worden opgeleverd. Voor flexwoningen die in korte tijd worden gerealiseerd is dit bij uitstek een probleem. Creatief stapelen is vereist.

Onderzoek

1 november 2024