Hans-Hugo Smit Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Matthijs van Roon)

Gebruik de wet niet als politieke proefballon

6 maart 2023

3 minuten

Opinie Nieuwe ideeën, experimenten en ja, ook een proefballon zo nu en dan. Volgens columnist Hans-Hugo Smit is daar niks mis mee. Integendeel zelfs. Maar verwar de wet niet met ongefundeerde losse flodders. “Die proefballonnetjes mogen van mij direct neergehaald worden.”

Vorige maand schoot de VS een paar Chinese ballonnen neer. Doodgewone weerballonnen volgens China, spionageapparatuur volgens de rest van de wereld. Zeker is dat het een test was, om te zien hoe de VS zou reageren. Geopolitieke proefballonnetjes.

Ook onze wetgeving lijkt steeds vaker een proefballon. Dan heb ik het niet over politici die ideeën lanceren om het politiek-maatschappelijke water te testen. Dat is hun werk en van alle tijden. Ook snap ik dat onze bewindslieden soms iets als nieuwe wet presenteren, terwijl het formeel nog ‘door de kamers’ moet. Dat is allemaal onderdeel van het politieke spelletje.

Minister De Jonge doet dat bijvoorbeeld met zijn huurplannen. Hij kondigt van alles aan, voert ondertussen met deskundigen ‘botsproeven’ uit om mogelijke effecten in kaart te brengen en slijpt zo zijn plannen bij. Een deel van de vakwereld en -pers reageert alsof die de voornemens al wet zijn, maar formeel ligt alles nog ter besluitvorming in de Tweede Kamer. En soms zelfs dat nog niet eens.

Als wetten voortdurend worden overruled, veranderd of ingetrokken, waar kan je als burger of ondernemers dan nog op bouwen?

Recent zien we ook voorbeelden van ideeën die formeel al wet zijn, maar vervolgens moeten worden teruggedraaid omdat ze juridisch niet houdbaar blijken. Kijk naar PAS of Porthos waarbij de rechtsprekende macht de wetgevende op de vingers tikt. Natuurlijk zijn ook politici maar gewoon mensen en kan er sprake zijn van voortschrijdend inzicht.

Gelukkig hebben we dan een rechter die zulke foutjes kan recht-zetten. Maar: in de genoemde voorbeelden werd vooraf al breed gewaarschuwd voor die ‘foutjes’ en daarmee voor juridische onhoudbaarheid. Dat zulke wetten dan toch worden ingevoerd om even later doorgestreept te worden is kwalijk, want dat ondermijnt het toch al zo broze vertrouwen in onze overheid.

Nog kwalijker is het als de overheid bij de invoering van een wet zélf al aangeeft nog wel uit te zoeken of het allemaal wel mag en kan. Dat gebeurt nu met de fiscale wijzigingen in box 3. Ingevoerd per 1 januari van dit jaar, maar het is volstrekt onduidelijk of we er aan het eind van het jaar ook echt op worden afgerekend. Voor burgers en bedrijven betekent deze rechtsonzekerheid een grote zorg en vanwege die onzekerheid ook nu al een aanzienlijke kostenpost.

We moeten allemaal de wet gehoorzamen. Maar als wetten voortdurend worden overruled, veranderd of ingetrokken, waar kan je als burger of ondernemers dan nog op bouwen? Dat politici continu veel ballen in de lucht moeten houden is begrijpelijk – en ik geef het ze te doen – maar die proefballonnetjes mogen van mij direct neergehaald worden. De wet is de wet, geen verkennend experiment.


Cover: ‘Hans-Hugo Smit Column Cover’ door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Matthijs van Roon)


Hans-Hugo Smit door Fotograaf (bron: LinkedIn)

Door Hans-Hugo Smit

Sectoranalist Bouw & Gebiedsontwikkeling bij Rabo Real Estate Finance.


Meest recent

Billboard Vertoning van Politieke Partij Posters 2025 door Milos Ruzicka (bron: Shutterstock)

De schijn bedriegt: politici zijn het bij woningbouw over veel zaken wél eens

Wie verkiezingsdebatten kijkt, denkt al snel dat politici het werkelijk overal over oneens zijn. Maar die schijn bedriegt, aldus Inge Janse, voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu. “Dus er is hoop, lieve mensen!”

Opinie

29 oktober 2025

Zwolle, Onder de Bogen en Kraanbolwerk door M. Oosterhuis (bron: RCE)

Erfgoed en verdichting: de kennis wordt geordend

Met een verzameling van instrumenten, publicaties en praktijkvoorbeelden in een ‘gereedschapskist’ probeert de RCE professionals te helpen bij een ‘erfgoedinclusieve’ aanpak van de verdichtingsopgave. RCE-adviseur Lotte Zaaijer licht toe.

Interview

29 oktober 2025

Annius Hoornstra Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)

Stemadvies: kies zelf voor ambitie en samenwerking

Een dag voor de verkiezingen komt columnist Annius Hoornstra met een stemadvies. Niet voor een stem op partij X of politicus Y, maar voor de professionals in het vakgebied. “Zet zelf je kruisje in een kwadrant op de assen ambitie en samenwerking.”

Opinie

28 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op