Stromende regen in Zutphen door Maarten Zeehandelaar (bron: Shutterstock)

Gemeenten huiverig om met grondwaterpeil aan de slag te gaan, missen daardoor kansen

27 oktober 2023

3 minuten

Nieuws Steeds meer gemeenten worstelen met het beheer van het grondwaterpeil in bebouwd gebied. Logisch maar soms onnodig, stelt het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen. Technisch gezien ligt er namelijk vaak al een goede oplossing. Actief Grondwaterpeilbeheer helpt om de schommelingen in de grondwaterstand te beperken.

Steeds meer Nederlandse gemeenten krijgen door klimaatverandering en bodemdaling te maken met grondwaterproblemen. Zelfs het van oudsher kletsnatte Noord-Brabant heeft nu te kampen met een kurkdroge grond. Een van de organisaties die gemeenten en andere betrokkenen probeert te ondersteunen bij het tegengaan van deze problematiek, is het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen. Deze onafhankelijke stichting presenteerde vorige week de Toolbox Actief Grondwaterpeilbeheer. Dit instrument moet met name gemeenten in de praktijk helpen de juridische, technische en communicatieve hobbels die kunnen ontstaan bij het actief beheren van het grondwaterpeil te overwinnen.

Alleen maar voordelen

Het systeem (AGWP) is op zichzelf helemaal niet nieuw. Maar de laatste jaren wordt actief grondwaterpeilbeheer door veel partijen gezien als een aantrekkelijke oplossing om (vooral in stedelijk gebied) schommelingen te voorkomen. Kennisinstituut Deltares en adviesbureaus Wareco en Fugro deden al eerder onderzoek naar de technische en financiële haalbaarheid van het systeem. Zij concludeerden toen dat de kosten voor de aanleg en het onderhoud van het systeem vaak lager lagen dan het vermeden schadebedrag. “Bijzonder aan het systeem is de mogelijkheid om een koppeling te maken tussen openbaar en particulier grondbezit. Private eigenaren van woningen en gebouwen kunnen aansluiten op het gemeentelijke systeem en op die manier voorkomen dat schade ontstaat op hun eigen terrein.”

Botsende belangen zijn onvermijdelijk

Ondanks al die bewezen voordelen merkt het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen toch nog veel weerstand bij betrokken partijen. “Gemeenten zijn toch nog vaak huiverig, merkten wij in de praktijk,” vertelt Luuk Jacobs van het Kenniscentrum. “Dat is begrijpelijk, omdat de invoering juridisch, technisch en communicatief gezien echt lastig kan zijn. Maar toch hoeft dat niet, denken wij. Technisch gezien heeft het systeem zich al bewezen en is er veel mogelijk. En als je het proces juridisch gezien zorgvuldig aanpakt en tegelijkertijd goed communiceert, heeft actief grondwaterpeilbeheer alleen maar voordelen. Daarom hebben wij de Toolbox gemaakt.”

Goed uitleggen

Jacobs ziet dat het ontstaan van botsende belangen voor veel gemeenten het moment is dat ze vastlopen. “En die botsende belangen zijn onvermijdelijk. Er ontstaat vaak onduidelijkheid over de vraag wie nu waar verantwoordelijk voor is. Want de gemeente heeft een inspanningsplicht, maar private eigenaren zijn uiteindelijk verantwoordelijk. Dat botst.” In de Toolbox zijn alle juridische verplichtingen en aandachtspunten bij de aanleg van een AGWP-systeem opgenomen. Tevens zijn de juridische aspecten van schade bij wateroverlast en de gemeentelijke grondwatertaak verder uitgewerkt. En de boodschap is duidelijk: juridisch kan bijna alles geregeld worden. De vraag is vooral wat er technisch nodig is en hoe de besluiten gecommuniceerd worden.

Regen in Amsterdam door Dutch Photos (bron: Shutterstock)

‘Regen in Amsterdam’ door Dutch Photos (bron: Shutterstock)


Vooral dat laatste punt is essentieel volgens Jacobs, maar wordt door gemeenten toch nog heel vaak over het hoofd gezien – of te gemakzuchtig benaderd. “De juridische aspecten druppelen direct door in de communicatie. Als een gemeente iets gaat doen in de openbare ruimte is dat natuurlijk van invloed op het grondwater, maar dat betekent dus niet dat ze altijd verantwoordelijk is voor wat er gebeurt op privéterrein. Maar als een gemeente zorgvuldig het proces doorloopt, worden problemen echt minder. Goed zicht hebben op de juridische aspecten, maar vooral goed en voortijdig uitleggen wat je doet en waarom.”

Onmisbaar

Op die manier denkt het Kenniscentrum dat veel onbegrip in de praktijk voorkomen kan worden. De 16 tips en trucs uit de Toolbox moeten alle uitvoerende partijen houvast bieden op het gebied van communicatie en participatie. “Gemeenten realiseren zich door de klimaatverandering en bodemdaling nu echt wel dat het goed is om in actie komen. Maar als je tegelijkertijd niet alle partijen uitgelegd krijgt waarom het goed is dat je met het grondwater aan de slag gaat, stuit je bijna zeker op weerstand. Alleen een informatieavond met uitleg gaat hem echt niet worden. Een doordacht participatietraject is onmisbaar.”


De Toolbox Actief Grondwaterpeilbeheer is te vinden op de website van het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen.


Cover: ‘Stromende regen in Zutphen’ door Maarten Zeehandelaar (bron: Shutterstock)


Jasper_monster_sandervanwettum door Sander van Wettum (bron: SKG)

Door Jasper Monster

Waarnemend hoofdredacteur Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Droge kreek tijdens de hete zomer door AnoukHPhotography (bron: Shutterstock)

Het wordt iets minder droog in Brabant, maar de strijd om het (grond)water begint nu pas

Drie jaar geleden luidde de Adviescommissie Droogte de noodklok inzake de droogte in de provincie Noord-Brabant. Is er al iets gebeurd is met de adviezen. Slaagt men er al in het water beter vast te houden?

Analyse

13 oktober 2025

Tramkade.jpg door Gemeente Den Bosch (bron: Gemeente Den Bosch)

Casus Tramkade Den Bosch: hoe duidelijke spelregels (en een portie lef) een gebiedsontwikkeling verder helpen

Na tien jaar experimenteren gaat de gebiedsontwikkeling Tramkade in Den Bosch een nieuwe fase in. Voormalig wethouder Mike van der Geld en projectleider Maarten de Wolff vertellen hoe duidelijke regels dat proces in goede banen moeten leiden.

Casus

13 oktober 2025

Station Haarlem door DNieuwland (bron: shutterstock)

Rli: Gebiedsontwikkelaars, vergeet de overheidsdeelnemingen niet

Publiek-private samenwerkingen zijn niet meer weg te denken uit het vakgebied. Maar vergeet als gebiedsontwikkelaar ook het instrument van overheidsdeelnemingen niet, adviseert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur in een nieuw advies.

Interview

9 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op