winkelstraat

Gemeenten mogen regels stellen aan detailhandel in bestemmingsplannen

11 februari 2018

3 minuten

Gemeenten mogen in een bestemmingsplan een zogeheten brancheringsregeling opnemen om bijvoorbeeld leegstand in een centrumgebied te voorkomen en het functioneren van een centrum te versterken. Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft in haar arrest van 30 januari 2018 het opnemen van zo’n regeling in een bestemmingsplan toegestaan onder voorwaarde van ‘dwingende redenen van algemeen belang’.

Het arrest is een uitvloeisel van een beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State tegen het bestemmingsplan Stad Appingedam van de gemeente Appingedam. In dat bestemmingsplan is bepaald dat detailhandel in volumineuze goederen buiten het centrumgebied op het Woonplein is toegestaan, maar andere vormen van detailhandel niet. Dat werd betwist met een beroep op de Europese Dienstenrichtlijn die de vrijheid van vestiging beoogt.

Het arrest stelt dat zo’n regeling in het bestemmingsplan is toegestaan. Het Hof stelt dat detailhandel een dienst is. De toegepaste brancheringsregeling is bedoeld om te bepalen waar detailhandel is toegestaan en bevat daarmee een bepaling voor de geografische ligging van verkoopactiviteiten. Niet voor het regelen van ‘het verkeer van goederen’ zelf.

,,De constatering dat detailhandel een dienst is én dat het mogelijk is om binnen de bestemming detailhandel beperkingen op te nemen zijn belangwekkende elementen in deze uitspraak,’’ reageert directeur Koos Seerden van Rho adviseurs voor leefruimte. ,,Het is nu nog niet te overzien wat de consequenties zijn van het feit dat detailhandel als dienst is aangemerkt voor overige wetgeving die betrekking heeft op detailhandel.’’

Appingedam

In Appingedam wilde een ondernemer op het Woonplein schoenen en kleding verkopen. Dat mag niet op grond van het bestemmingsplan. In Appingedam is het centrumgebied aangewezen voor detailhandel, waaronder schoenen‐ en kledingwinkels. Met de brancheringsregeling wil de gemeente in het belang van een goede ruimtelijke ordening leegstand in het centrum voorkomen. Het Hof merkt dit aan als ‘dwingende reden van algemeen belang’ zoals de Dienstenregeling toestaat.

,,Wij hebben vanaf het begin vertrouwen in deze zaak gehad,’’ zegt wethouder Annalies Usmany. ,,De gemeente Appingedam heeft veel in het historische centrum geïnvesteerd. Detailhandel moet plaatsvinden in het kernwinkelgebied en dat is ons historisch centrum. Wij zijn daarom content met de uitspraak van het Hof. Deze uitspraak is ook voor andere gemeenten waar dezelfde problematiek speelt, van belang.’’

Met het arrest moet nu de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State het beroep tegen het bestemmingsplan van Appingedam toetsen. Daarbij moet alleen worden gekeken naar de voorwaarden zoals opgenomen in de Dienstenrichtlijn. De uitspraak van de Afdeling wordt eind dit jaar verwacht.

Nederland

In bestemmingsplannen in Nederland worden uiteenlopende bepalingen voor detailhandel opgenomen. Die regels kunnen stand houden voor zover het bestemmingsplan een passende motivering bevat. Daarvoor moeten motieven worden genoemd die zich richten op bescherming van het stedelijk milieu. Als een bestemmingsplan nog in procedure is, kunnen gemeenten het bestemmingsplan hierop aanvullen, zodat tijdig met het arrest rekening wordt gehouden.

Rho adviseurs voor leefruimte heeft destijds voor de gemeente Appingedam het bestemmingsplan Stad Appingedam opgesteld met daarin de brancheringsregeling en de motieven hiervoor. Ook heeft Joske Poelstra van Rho adviseurs de gemeente bijgestaan in de beroepsprocedure en hebben Koos Seerden en Ruud Louwes van Rho adviseurs de gemeente Appingedam vertegenwoordigd tijdens de zitting van het Europees Hof in Luxemburg.

Lees hier het bericht van de Raad van State.


Dit item verscheen eerder op Rho.nl
Cover: 
"Hermanus Boexstraat" (CC BY 2.0) by kees@eindhoven

Cover: ‘winkelstraat’


Koos Seerden

Door Koos Seerden

directeur Rho adviseurs voor Leefuimte

Ruud Louwes

Door Ruud Louwes

adviseur bij Rho Adviseurs voor leefruimte

Joske Poelstra

Door Joske Poelstra

Projectleider en juridisch adviseur at Rho Adviseurs voor leefruimte


Meest recent

Bungalowpark door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

De permanente bewoning van vakantieparken blijft een heet hangijzer

Minister Mona Keijzer wil permanente bewoning van vakantieparken legaliseren, wat op kritiek van lokale overheden stuit. Een blik op een discussie die al jaren speelt. “Op dit moment komen mensen op straat te staan. Dan kan je het prima gedogen”

Onderzoek

7 februari 2025

GO weekoverzicht 6 februari 2025 door Gebiedsontwikkeling.nu (bron: Gebiedsontwikkeling.nu)

Dit was een week van solidariteit, sociale waarde en rechtvaardigheid in gebiedsontwikkeling

Deze week waren solidariteit, sociale waarde en rechtvaardigheid de sleutelbegrippen, zowel in het ruimtegebruik als in het creëren van plekken voor ondernemers en het verdichten en mengen in stedelijk gebied.

Weekoverzicht

6 februari 2025

Axonometrie van Mariahoeve door Nathan Smithers (bron: Nathan Smithers)

Solidariteit in een dichtbevolkte superdiverse stad

Nathan Smithers laat in zijn masterthesis zien hoe verdichting en inclusiviteit samen opgaan, met aandacht voor variatie, zichtbaarheid en verbondenheid. De Haagse wijk Mariahoeve dient als casus.

Analyse

6 februari 2025