Kleine ingrepen maken groot verschil in de ‘wandelbare stad’

Het College van Rijksadviseurs was vorig jaar in het rapport ‘Naar een gezonde stad te voet’ al duidelijk. Lopen draagt bij aan het binnen de perken houden van individuele en maatschappelijke gezondheidsproblemen. Daarnaast maakt wandelen het gemakkelijk andere mensen te ontmoeten, waardoor eenzaamheid tegen wordt gegaan en de betrokkenheid tussen bewoners onderling wordt vergroot. En aangezien wandelen ook nog eens een kosteloze manier is om de luchtkwaliteit te verbeteren, zetten wereldwijd steeds meer steden de deur wagenwijd open voor de voetganger.

Fysiek en mentaal

Verschillende onderzoeken hebben de afgelopen jaren al aangetoond wat de meerwaarde van de voetganger in de stad kan zijn, juist ook in tijden van een pandemie. Maar gebiedsontwikkelaars worstelen soms nog met de vraag hoe die inzichten in de praktijk kunnen worden toegepast. Delftse wetenschappers laten in hun onderzoek, dat vorige maand werd gepubliceerd in Journal of Urban Design, zien dat met hele kleine ingrepen al een opvallend groot resultaat kan worden bereikt. Alleen, stellen zij, is het van belang verder te kijken dan alleen het fysieke aspect van de gebouwde omgeving.

De ‘wandelbare’ stad is volgens de wetenschappers een omgeving waarin je veilig, comfortabel en met een fijn gevoel de benenwagen pakt. Maar, stellen zij, in de wetenschap wordt vaak of naar het fysieke aspect of naar het gevoelsaspect gekeken als er een uitspraak wordt gedaan over de mate waarin een stad, wijk of straat toegankelijk is voor de voetganger.

Wil je als gebiedsontwikkelaar iets doen aan de ‘wandelbaarheid’ van de stedelijke omgeving, dan moet je volgens de onderzoekers naar beide aspecten kijken. Dus niet alleen naar de aanwezigheid van wandelpaden of de staat van de te volgen routes (het fysieke aspect), maar ook het gevoel meenemen dat tijdens een wandeling ontstaat door de mate van veiligheid in het gebied of de hoeveelheid aan groen en historische gebouwen waar de voetganger langskomt.

Kleine ingrepen zijn voldoende

Pas wanneer beide aspecten door een gebiedsontwikkelaar geanalyseerd worden, stellen de wetenschappers, kan je inwoners succesvol aanmoedigen vaker te gaan wandelen en de omgeving aantrekkelijker maken voor voetgangers. En als je als gebiedsontwikkelaar dat brede vizier hanteert, blijkt uit het onderzoek dat kleine ingrepen in de openbare ruimte al voldoende zijn om een stad aantrekkelijker te maken voor voetgangers. Juist omdat de fysieke en mentale beleving van voetgangers zo sterk samenhangen.

De wetenschappers hebben op basis van verschillende go-along walks (interviews met voetgangers tijdens hun dagelijkse wandelroute) en 2D-visualisaties van de routes ontdekt dat bijvoorbeeld het veranderen van de ondergrond of het toevoegen van wat bloembakken de mentale beleving van de omgeving al sterk kan worden beïnvloed. Enkele kleine infrastructurele ingrepen kunnen er volgens het onderzoek voor zorgen dat voetgangers een veiliger gevoel krijgen tijdens een wandeling. Juist door het brede perspectief te hanteren, is de conclusie, kunnen inwoners worden aangemoedigd vaker de auto te laten staan.