Leren van herontwikkeling in Duitsland

Provada-sessie Re-development ‘Samtweberei’ in Krefeld

12 jun 2014 - “Het herontwikkelen van vastgoed moet een bijdrage leveren aan de wijk”. Dit was de belangrijkste boodschap die Henry Beierlorzer (Stadtplaner und Projectbeauftragter Montags Foundation) kwam brengen. Hij vertelde over de herontwikkeling van Samtweberei, een voormalig fabrieksgebied in het Duitse Krefeld. In de daaropvolgende discussie met Bert Krikke (4THECITY) en Job Keja (Skonk) werden ervaringen uitgewisseld en lessen geleerd onder leiding van moderator Marjet van Zuijlen.

Samtweberei Viertel is een diverse wijk met veel kwaliteiten in de openbare ruimte, dichtbij de Universiteit gelegen en er wonen veel jonge mensen. Maar de buurt kampt ook met problemen zoals achterstallig onderhoud van panden en openbare ruimte, en cultuurverschillen. Men wil Samtweberei herontwikkelen tot een wijk met verschillende woonvormen en openbare ruimte die geschikt zijn voor voor zowel sociaal gebruik als voor (nieuwe, jonge) ondernemers. De doelen voor het herontwikkelen van deze wijk zijn:
- Sociale, economische en culturele impulsen voor de stedelijke leefruimte.
- Versterken van lokale activiteiten, bewoners initiatieven en het creëren van een platform waarop het mogelijk is om de buurtcollectiviteit vorm te geven.
- Verbeteringen in de samenleving van de wijk (bewustzijn van elkaar, respect, wederzijdse hulp).
- Het onderhouden en het bevorderen van een diverse en een betaalbare wijk (op het gebied van internationaliteit, betaalbare woningen, divers aanbod en mogelijkheden voor iedereen).

Dat het herontwikkelen van het bestaande vastgoed moet bijdragen aan de wijk staat voorop. Een opvallende maatregel die dit bevestigd is het inzetten van de bewoners van het “Pioniershaus” voor projecten in de wijk. Met hen is afgesproken dat voor elke vierkante meter die ze huren, ze één uur per jaar inzetten voor projecten in de wijk. Via een platform van pioniers worden deze projecten bedacht en gepland en kan iedereen zijn of haar talenten inzetten. Krikke stelt dat dit ook voor Nederland een goede methode zou kunnen zijn om het “social entrepreneurship” in een buurt te bevorderen.

Leren van herontwikkeling in Duitsland - Afbeelding 1

Wat ook opvalt aan dit project is dat het de stichting die de herontwikkeling mogelijk maakt een non-profit organisatie is. Alle winst die gemaakt wordt, wordt direct weer geïnvesteerd in de wijk. Dit is ook de voorwaarde voor de Gemeente Krefeld om de gebouwen beschikbaar te stellen voor gebruik (zonder rente). De gemeente is erg geïnteresseerd in het project en werkt graag samen. Ze stelt gebouwen beschikbaar en geeft vrijheid in het aanpakken van de buurt. Wel bevestigt Beierlorzer dat dit ook in Duitsland niet altijd de gang van zaken is omtrent samenwerken met gemeenten.

Een van de succesfactoren van dit project is het beginnen op kleine schaal, stelt Beierlorzer. Het starten met een klein onderdeel van het project kan sneller resultaat opleveren waarop je verder kunt bouwen. Het succes verspreidt zich zo ook sneller. Tot slot nog de boodschap dat het belangrijk is niet te veel te kijken naar de winst op korte termijn, maar vooral de focus te leggen op de toegevoegde waarde op lange termijn.