Ellen van Bueren Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Esther Dijkstra)

Voorkom dat minimale kwaliteitsborging ook het maximum wordt

23 december 2024

2 minuten

Opinie Standaardisering staat op gespannen voet met innovatie. Maar, benadrukt columnist Ellen van Bueren, daarom is het bewust beknotten van de innovatieruimte extra zorgelijk. Want juist in een tijd waarin een groter beroep wordt gedaan op ons adaptief vermogen is innovatief vermogen onontbeerlijk.

Standaardisering is een van de antwoorden van de minister van VRO op het woningtekort, zo bleek ook weer op de Woontop eerder deze maand. Het afschaffen van overbodige regels en standaardisatie van regels die wel nodig zijn voorkomt vertraging in het bouwproces, zo is de veronderstelling. Lastige regels zijn al langer een doorn in het oog van resultaatgerichte politici en bouwers. En natuurlijk hebben ze daar ook wel een punt.

Zo was in het verleden, in 1992, iedereen opgelucht toen het Bouwbesluit de vele gemeentelijke bouwverordeningen grotendeels verving. Maar de huidige drang tot regelreductie en uniformering gaat een stap verder dan we tot nu toe doorgaans zien. Het stelt namelijk een verbod op eisen die een stap verder gaan dan de regelgeving. Dat raakt meteen de gevoelige snaar van standaardisering: het staat op gespannen voet met innovatie.

Juist in een tijd waarin een groter beroep wordt gedaan op ons adaptief vermogen is innovatief vermogen onontbeerlijk

Als we terugkijken naar het Bouwbesluit, zien we dat die standaardisering altijd gepaard is gegaan met herzieningen die de kwaliteit, duurzaamheid, veiligheid en toegankelijkheid van gebouwen verbeterden. Die herzieningen kwamen niet uit de lucht vallen, maar waren juist het resultaat van partijen – gemeenten, architecten, ontwikkelaars, aannemers, woningcorporaties en vele anderen in een opdrachtgevende en opdrachtnemende rol – die juist wél een stapje extra wilden doen. Wet- en regelgeving heeft juist vanwege het algemeen bindende karakter een rol als bezemwagen in de samenleving. Het zorgt voor een minimumniveau van vereisten. Innovaties vinden doorgaans buiten de regels plaats. Immers, het betreft nieuwigheden waar nog geen regels voor zijn. Gaandeweg worden daarop de regels aangepast aan de innovaties die praktijk zijn geworden.

Het bewust beknotten van de innovatieruimte is een trendbreuk met eerder beleid, waarbij innovatieruimte juist zorgdroeg voor het tijdig verbeteren van regelgeving. Het is de vraag wat het met de kwaliteit en innovatie in de bouw doet als er geen ruimte voor innovatie is. En als regelgeving, het instrument dat we altijd gebruikten als bezemwagen, niet alleen de minimumambities weerspiegelt, maar tegelijkertijd ook al het maximum aangeeft.

Juist in een tijd waarin een groter beroep wordt gedaan op ons adaptief vermogen – het vermogen om ons aan te passen aan veranderingen in zaken als klimaat, demografie, woonwensen, en bodemgesteldheid; veranderingen die bovendien sneller en onvoorspelbaarder plaatsvinden dan voorheen – is innovatief vermogen onontbeerlijk. De volgende Woontop, als de eerste meters zijn gemaakt, staat hopelijk in het teken van innovatie als onlosmakelijke voorloper van regelgeving.


Cover: ‘Ellen van Bueren Column Cover’ (bron: Esther Dijkstra)


Portret - Ellen van Bueren

Door Ellen van Bueren

Hoogleraar Management van Stedelijke Ontwikkeling aan de TU Delft


Meest recent

Participatie bij een grote verbouwing door Natalya Kosarevich (bron: shutterstock)

Participatie bij een grote verbouwing

De grote verbouwing van Nederland is niet gebaseerd op een eenmalig groots en meeslepend besluit, aldus Co Verdaas. Het is een proces van vele kleine en grotere besluiten. Hoe moeten dan de spelregels rondom participatie worden opgesteld?

Analyse

8 oktober 2025

Het team achter Huis van de Toekomst bestaat uit kunstenaars, professionals en buurtbewoners door Havensteder (bron: Huis van de Toekomst)

De urban curator als noodzakelijke verbinder in de lokale energietransitie

Een van de meest veelbelovende scenario’s voor de energietransitie is de overgang naar duurzame, lokaal opgewekte en gedeelde energie. Dat is echter een lastig traject. Kan de ‘urban curator’ helpen als verbinder?

Onderzoek

7 oktober 2025

De passende spelregels voor gebiedsontwikkeling door Esther Dijkstra (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Tussen samenhang en sectoren: de passende spelregels voor gebiedsontwikkeling

In het openingsartikel van de nieuwe Gebiedsontwikkeling.krant proberen Marlon Boeve, Co Verdaas en Tom Daamen tot de juiste spelregels voor gebiedsontwikkeling te komen door te focussen op de eeuwige strijd tussen ‘samenhang’ en ‘sectoren’.

Uitgelicht
Analyse

7 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op