Ellen van Bueren Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Esther Dijkstra)

Voorkom dat minimale kwaliteitsborging ook het maximum wordt

23 december 2024

2 minuten

Opinie Standaardisering staat op gespannen voet met innovatie. Maar, benadrukt columnist Ellen van Bueren, daarom is het bewust beknotten van de innovatieruimte extra zorgelijk. Want juist in een tijd waarin een groter beroep wordt gedaan op ons adaptief vermogen is innovatief vermogen onontbeerlijk.

Standaardisering is een van de antwoorden van de minister van VRO op het woningtekort, zo bleek ook weer op de Woontop eerder deze maand. Het afschaffen van overbodige regels en standaardisatie van regels die wel nodig zijn voorkomt vertraging in het bouwproces, zo is de veronderstelling. Lastige regels zijn al langer een doorn in het oog van resultaatgerichte politici en bouwers. En natuurlijk hebben ze daar ook wel een punt.

Zo was in het verleden, in 1992, iedereen opgelucht toen het Bouwbesluit de vele gemeentelijke bouwverordeningen grotendeels verving. Maar de huidige drang tot regelreductie en uniformering gaat een stap verder dan we tot nu toe doorgaans zien. Het stelt namelijk een verbod op eisen die een stap verder gaan dan de regelgeving. Dat raakt meteen de gevoelige snaar van standaardisering: het staat op gespannen voet met innovatie.

Juist in een tijd waarin een groter beroep wordt gedaan op ons adaptief vermogen is innovatief vermogen onontbeerlijk

Als we terugkijken naar het Bouwbesluit, zien we dat die standaardisering altijd gepaard is gegaan met herzieningen die de kwaliteit, duurzaamheid, veiligheid en toegankelijkheid van gebouwen verbeterden. Die herzieningen kwamen niet uit de lucht vallen, maar waren juist het resultaat van partijen – gemeenten, architecten, ontwikkelaars, aannemers, woningcorporaties en vele anderen in een opdrachtgevende en opdrachtnemende rol – die juist wél een stapje extra wilden doen. Wet- en regelgeving heeft juist vanwege het algemeen bindende karakter een rol als bezemwagen in de samenleving. Het zorgt voor een minimumniveau van vereisten. Innovaties vinden doorgaans buiten de regels plaats. Immers, het betreft nieuwigheden waar nog geen regels voor zijn. Gaandeweg worden daarop de regels aangepast aan de innovaties die praktijk zijn geworden.

Het bewust beknotten van de innovatieruimte is een trendbreuk met eerder beleid, waarbij innovatieruimte juist zorgdroeg voor het tijdig verbeteren van regelgeving. Het is de vraag wat het met de kwaliteit en innovatie in de bouw doet als er geen ruimte voor innovatie is. En als regelgeving, het instrument dat we altijd gebruikten als bezemwagen, niet alleen de minimumambities weerspiegelt, maar tegelijkertijd ook al het maximum aangeeft.

Juist in een tijd waarin een groter beroep wordt gedaan op ons adaptief vermogen – het vermogen om ons aan te passen aan veranderingen in zaken als klimaat, demografie, woonwensen, en bodemgesteldheid; veranderingen die bovendien sneller en onvoorspelbaarder plaatsvinden dan voorheen – is innovatief vermogen onontbeerlijk. De volgende Woontop, als de eerste meters zijn gemaakt, staat hopelijk in het teken van innovatie als onlosmakelijke voorloper van regelgeving.


Cover: ‘Ellen van Bueren Column Cover’ (bron: Esther Dijkstra)


Portret - Ellen van Bueren

Door Ellen van Bueren

Hoogleraar Management van Stedelijke Ontwikkeling aan de TU Delft


Meest recent

Vogelvlucht van Drie Hoefijzers, Breda door AM (bron: AM)

Van brouwerij tot binnenstedelijk woongebied, gebiedstransformatie Drie Hoefijzers afgerond

Breda is een nieuw binnenstedelijk woonmilieu rijker: gebiedsontwikkelaar AM heeft de transformatie van een voormalig brouwerijterrein afgerond. Jaap van Engelshoven, directeur ontwikkeling, volgde het traject van nabij en kijkt terug.

Casus

30 april 2025

Am Tacheles met zicht op passage en binnenplein door Kees de Graaf (bron: Kees de Graaf)

Exclusieve verdichting in Berlijn: project Am Tacheles roept discussie op

In het Tacheles-gebied in de Berlijnse binnenstad maakten krakers en kunstenaars plaats voor een hoogwaardig en vooral high-end woon-, werk- en winkelgebied: Am Tacheles. Niet bij iedereen roept dat positieve reacties op.

Uitgelicht
Casus

30 april 2025

Afslag Meerwaarde door Jutta Hinterleitner (bron: SSRO)

Op zoek naar maatschappelijke meerwaarde bij de stedelijke snelweg

De stedelijke snelweg staat weer in de schijnwerpers, nu met de blik van brede welvaart. De publicatie ‘Afslag Meerwaarde’ van het Kennis- en Innovatieplatform Stedelijke Snelwegen en Ruimtelijke Ontwikkeling biedt nieuwe perspectieven.

Uitgelicht
Onderzoek

29 april 2025