Nieuws In 1980 werd het stadje Shenzhen door de Chinese centrale overheid tot Speciale Economische Zone (SEZ) aangewezen. Het was daarmee de eerste stad op het Chinese vasteland waarmee de markteconomie ruimte kreeg. Shenzhen ligt aan de Pearl River, recht tegenover Hong Kong. De strategie van de Chinese partijleiding was dan ook om deze gunstige ligging te benutten; Shenzhen moest in zoveel mogelijk aspecten concurreren met Hong Kong. Dat lukte; zo laten de dronebeelden het stadscentrum zien met de belangrijkste wolkenkrabbers van Shenzhen.
Snelst groeiende stad ter wereld
In een paar jaar tijd was, door grootschalige binnenlandse migratie en de door Ellen van Bueren beschreven urbanisatie, het gebied uitgegroeid van een dorp met 30.000 inwoners tot een miljoenenstad waar vooral consumenten-electronica werd gemaakt. In de jaren tachtig waren dat de Sony Walkmans, nu is de grootste fabriek Foxconn verantwoordelijk voor de productie van nagenoeg de complete Apple productenlijn. Foxconn City, in het Longhua-district van Shenzhen, is een complete stad-in-een stad. De schattingen van het aantal medewerkers en bewoners lopen uiteen van 500.000 tot 1 miljoen. Daarnaast is Shenzhen door de vroege aanwijzing als SEZ uitgegroeid tot een financieel en zakencentrum in Zuid-China. Bedrijven als Huawei, financieel dienstverlener Ping An en BYD (elektrische auto’s) hebben er hun hoofdkantoor.
Inmiddels heeft Shenzhen ruim 11 miljoen inwoners en is al een aantal jaren de snelst groeiende stad ter wereld.
Poster uit begin jaren tachtig. Partijleider Deng Xiao Ping voor een toekomstbeeld van Shenzhen dat als Special Economic Zone een grote vlucht moest nemen. De enorme toren is er ook daadwerkelijk gekomen en is met 500 meter een van de hoogste in China.
‘image1.png’
Zelfs voor de Chinese plannenmakers was de groei van Shenzhen vele malen sneller dan vooraf berekend. In 1986 was het de bedoeling om Shenzhen in het jaar 2000 te laten groeien tot 1 miljoen inwoners; in werkelijkheid waren er in die tijd al ruim 10 miljoen inwoners. De infrastructuur liep aanvankelijk dan ook achter op de ontwikkelingen. De metro van Shenzhen werd in 2004 aangelegd en groeide in 12 jaar uit tot een van de grootste ter wereld.
Contrast met communisme
De schaduwzijden van deze enorme groei zijn inmiddels ook bekend. De enorme werkdruk in de fabrieken en het effect hiervan op de mensen is uitgebreid gedocumenteerd in de media. De steeds maar stijgende prijzen van woningen zorgen voor een groeiende vermogens- en inkomensongelijkheid. En dit staat weer haaks op de communistische ideologie, die deze week door de huidige partijleider Xi Jinping nog eens opnieuw is gecodificeerd. Vanuit de gedachte dat de overheid de markt kan beïnvloeden (state enterpreneurship) doen de lokale en centrale overheid er alles aan om oververhitting te voorkomen.
Leven buiten de fabrieken
Daarnaast heeft de stad ook steeds meer aandacht voor cultuur, kunst en andere immateriële aspecten die een stad tot stad maken. In het eerder genoemde Longhua-district wordt op dit moment een door Mecanoo ontworpen cultureel centrum gebouwd dat bestaat uit musea, bibliotheek, jeugdcentrum en een wetenschapscentrum. In het Nanshan district werd in 2014 een theatercomplex, zwembad, sportcentrum en openluchttheater gebouwd. Het bijzondere is dat het ontwerp van de Performing Arts Facilityerop is gericht om ondanks de enorme schaal, ook een gevoel van geborgenheid en menselijke maat te scheppen. Daarbij werd er af en toe flink onderhandeld met de opdrachtgever. Dat is goed terug te zien in de uiteindelijke capaciteit van de concertzaal, die van 3.000 naar 1.400 zitplaatsen werd teruggebracht.
Shenzhen Performing Arts Facility in Nanshan District. Foto: Zang Chao
‘image2.jpeg’
De praktijk en kennis van gebiedsontwikkeling is grensoverschrijdend. Daarom stellen we ons tijdens het praktijkcongres 2017 de vraag: Gebiedsontwikkeling, doen ze dat in het buitenland? Hoe gaan overheden en markt elders met de grote opgaven van deze tijd om en wat kunnen we daarvan leren? Best practices, reflecties, praktijkkennis en inspiratie. Dat alles op één dag!
Geïnteresseerd? Klik hier voor meer informatie en mogelijkheden om u in te schrijven.
Cover: ‘go drone china’
Door Yung Lie
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
