Go column cover 2

Hoe maken we buiten beter?

28 augustus 2019

3 minuten

Opinie Terug van vakantie? Lees dan dit pleidooi van Daan Zandbelt voor een beter buiten dichtbij huis, inclusief tips om de aansluiting tussen stad en buitengebied te optimaliseren. “Op naar de vogelkijkhut, uitspanning of kaasboerderij!”

Iedereen is terug van weggeweest. De tijd van buitenspelen is weer voorbij. En wat vakantie is op grote schaal, zoeken we rond ons huis op kleine schaal: de mogelijkheid om ‘er even uit te gaan’. Een blokje om, even met de fiets of hond erop uit. Om ons te re-creëren, door letterlijk afstand te nemen van dagelijkse beslommeringen. In essentie draait recreatie en toerisme om ‘oversteken en terugkijken’ (1). De relatie tussen stad en ommeland is hierin evident essentieel. Je moet kunnen ‘oversteken’ om ‘terug te kunnen kijken’.

Dit gaat alleen lang niet altijd goed. De gemiddelde Nederlandse woonwijk aan de rand van stad of dorp staat met de rug naar het buitengebied. De wijk wordt afgezoomd door schuttingen, bergingen en rondwegen. Het buitengebied wordt geïntroduceerd door een verzameling volkstuinen, onbestemde bosjes en vage schuurtjes. De verbindingen tussen de twee zijn schaars vanwege harde grenzen en infrastructuurbarrières, en regelmatig sociaal onveilig.

Bewoners en gebruikers van deze buitengebieden zijn op zich tevreden, maar gebruiken ze niet heel intensief. Ze waarderen vooral de nabijheid van het groen, maar de landschappelijke kwaliteit en het voorzieningenniveau hiervan is aan de lage kant (2). 

Laten we nu investeren in deze stadsranden, die van achterkant van de stad kunnen transformeren tot de voorkant van het landschap. Daarom geef ik een voorzet in drie toevoegingen hoe hier op in te spelen:

  1. Groen-blauwe aders. Maak meer en aantrekkelijke routes voor meer uitwisseling tussen wijk en omliggend landschap. Structuren zoals waterstromen en dijken vormen de basis, omdat ze stad en ommeland al op natuurlijke wijze verbinden. Dat zijn meer dan alleen recreatieve routes die het welzijn en gezondheid van de bewoners een boost geven en biodiversiteit in de wijk vergroten. Groene vingers die dieper de stad insteken brengen ook verkoeling naar de wijk en overtollig water naar buiten.
  2. Overkanten. Creëer aantrekkelijke bestemmingen in het buitengebied. Dat geeft bewoners een extra reden er op uit te trekken. Op naar de vogelkijkhut, uitspanning of kaasboerderij!
  3. Gouden randjes. Schuw nieuwbouw niet, want als kapitaalintensieve investering kan zij de verouderde wijk nieuwe energie geven. Doe dit bijvoorbeeld middenin de buurt met het woonhotelconcept van het Schuifhuis. Of ontwikkel aan de rand, dat helpt de hele wijk op het ommeland te oriënteren.

Zo krijgt het buitengebied er een diverse en fanatieke groep gebruikers en beschermers bij. Laten we daarmee starten nu de vakantie over is. Want zoals Voltaire al stelde: ‘Il faut cultiver notre jardin’.

(1) Frits Palmboom, “IJsselmeergebied, een ruimtelijk perspectief”, p. 301
(2) 
Vereniging Deltametropool en Urban Syngery, “Natuur om de Hoek, recreatiegebieden post 1965”, i.o.v. Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en Staatsbosbeheer, p. 15: https://deltametropool.nl/app/uploads/2019/04/20190401-Natuur-om-de-hoek-DOWNLOAD.pdf

Het College van Rijksadviseurs lanceerde onlangs de prijsvraag Panorama Lokaal. Hierin zoeken zij locaties op de rand van stad en groen, gebouwd in de jaren ‘60, ‘70 of ‘80, die we samen klaar kunnen maken voor de toekomst. Daarvoor zet Panorama Lokaal creatieve en multidisciplinaire teams in om deze wijken nieuw leven in te blazen.

Gemeentes, woningcorporaties, bewoners en andere lokale betrokken partijen kunnen een coalitie vormen en tot 3 oktober een locatie aanmelden. Kijk voor meer informatie op www.panoramalokaal.nl.


Cover: ‘Go column cover 2’


Daan Zandbelt

Door Daan Zandbelt

Rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving en partner bij De Zwarte Hond, een ontwerpbureau voor architectuur en stedenbouw in Rotterdam.


Meest recent

Weegschaal PPS door Ineke Lammers (bron: Ineke Lammers)

Leren van 35 jaar PPS: balanceren tussen zekerheid en flexibiliteit

Paul van den Bragt en Reann Kersenhout leggen de lessen uit 35 jaar PPS naast elkaar. Welke regels zijn in de huidige complexe gebiedsontwikkelingspraktijk wél nodig, aan de hand van vier trends rondom de contracten tussen partijen.

Onderzoek

22 oktober 2025

Luchtfoto van Groningse wijk Vinkhuizen uit 2019 door Rudmer Zwerver (bron: Shutterstock)

Sociaal bouwmeester Ivan Nio pleit voor een andere blik op samen leven in de stad

De stad Groningen heeft een lange traditie in bouwkundige bouwmeesters. Sinds vorig jaar is daar een sociaal bouwmeester, die de stenen en mensen meer bij elkaar moet brengen. Ivan Nio vertelt over zijn eerste jaar in deze functie.

Uitgelicht
Interview

21 oktober 2025

Zwemmen in de Rotterdamse Rijnhaven door Jan de Groen (bron: Swimmable Cities)

De stad vernieuwen vanuit het water: zwemmen geeft vaart aan transitie en transformatie

Zwemmen in de stad kan werken als motor voor duurzame gebiedsontwikkeling. Maar het realiseren van de juiste voorzieningen vraagt wel lef van betrokkenen. Op bestuurlijk, organisatorisch en maatschappelijk vlak.

Onderzoek

21 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op