Nijmegen Waalhaven_olafpictures pixabay door 2427999 (bron: Pixabay)

‘Oliemannetjes’ helpen bij vastgelopen gebiedsontwikkeling

9 mei 2019

3 minuten

Nieuws De omvangrijke woningbouwvraagstukken en complexe integrale gebiedsontwikkelingen vragen nogal wat organiserend vermogen van gemeenten. Hoe houd je rekening met de behoeften van inwoners én de belangen van de andere partijen? Hoe kun je met dezelfde capaciteit versnellen om te voldoen aan de grote woningvraag? Het Expertteam Woningbouw van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) schiet gemeenten te hulp met maatwerkoplossingen voor woningbouwvraagstukken. Twee RVO-woningbouwexperts vertellen over knelpunten en lessen uit de praktijk.

Hoe zorg ik dat het woningaanbod in mijn gemeente optimaal aansluit op de woningbehoefte? Hoe benut ik op een goede manier de bestaande plancapaciteit? Hoe versnel ik een project met verschillende belangen? Op welke manier kan ik als gemeente de transformatie van leegstaand vastgoed inzetten? Of hoe kan ik ruimte creëren voor mensen die samen hun eigen huis willen bouwen? 

Met dit soort vragen kunnen gemeenten aankloppen bij het Expertteam Woningbouw. Het team is een initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), de uitvoering wordt gedaan door woningbouwexperts van de RVO. Zij geven maatwerkondersteuning aan gemeenten bij hun gebiedsontwikkeling, met een focus op de woningbouwproductie. Samen met de gemeente analyseren zij de vragen en behoeften en brengen oplossingsrichtingen in kaart.

Rondje belemmeringen

“Het expertteam werkt voornamelijk vraaggestuurd,” vertelt RVO-woningbouwexperts Hans Beekenkamp, “maar we proberen ook vragen op te halen bij gemeenten. Daarvoor deden we onlangs een inventarisatieronde bij de G40-gemeenten.” Uit die ronde bleek dat gemeenten vooral de volgende belemmeringen ervaren:

  • Gebrek aan ambtelijke capaciteit
  • Provinciale programmering
  • Financiële haalbaarheid projecten
  • Gebrek bouwcapaciteit
  • Stapeling van eisen en ambities

De experts maakten ook een rondje langs marktpartijen. “Zij benoemen vooral de stroperigheid bij gemeenten", observeert Beekenkamp. “Het duurt maar en het duurt maar, zeggen zij, over al die procedures bij gemeenten of soms provincies. Maar ook de opstapeling van gemeentelijke eisen en het oplopen van het kostenverhaal benoemen zij als knelpunten.”

Plannen op behoeften

“Onze inzet is bij geen enkel project hetzelfde”, vertelt collega-expert Jeroen Hatenboer van RVO. “Toch proberen we onze opgedane kennis zoveel mogelijk te delen." Een mooi voorbeeld daarvan is de casus met de Woningmakers, een samenwerkingsverband tussen private partijen in de regio Alkmaar. "Zowel overheid als ondernemers vinden dat daar onvoldoende woningen worden gebouwd. Aan de kant van de overheid worden private partijen beperkt door de huidige beleidsinstrumenten, en aan de kant van de markt door de beperkte beschikbaarheid van personeel en materialen. Ook is er een gebrek aan afstemming." Samen met de betrokken partijen ontwikkelde RVO oplossingsrichtingen voor het aanpakken van deze belemmeringen. "Interessant was bijvoorbeeld dat er niet meer gekeken werd naar de getallen, maar naar de woningen. Niet de plancapaciteit was maatgevend, maar het aantal woningen dat daadwerkelijk aan mensen wordt opgeleverd.”

“Als je niet langer wil uitgaan van de planningscapaciteit, maar het aantal benodigde, geschikte woningen als uitgangspunt wilt nemen, is het van groot belang om goed te monitoren”, benadrukt Hatenboer. “De diverse achterbannen moeten gegevens delen om zo een goed beeld te krijgen van alle bouwprojecten in de regio, de vraag en het aanbod van de markt, de krapte-index, verhuisstromen, behoefte per woningtype en andere gegevens. Dat geeft een actueel beeld van de markt en zorgt dat je de plannen, planning en benodigde capaciteit daarop aan kunt passen.”

Oliemannetje in een vastgelopen proces

De experts van het RVO hebben veel ervaringen met het vlottrekken van vastgelopen woningbouwprojecten. “We noemen onszelf ook wel ‘oliemannetjes’ in een vastgelopen proces. We proberen onder meer transformatie van leegstaand vastgoed naar woningen te stimuleren, ruimte te creëren voor eigenbouw en we geven advies voor planschaderisico’s. We kunnen snel kennis inschakelen en ervaringen uit andere gemeenten inbrengen. We zien ook behoefte aan praktische handvatten. De kennis die wij opdoen in onze trajecten, proberen we daarom ook breder te delen, of te laten landen in het programma Stedelijke Transformatie.”

Dit artikel is geschreven voor het jaarcongres van het programma Stedelijke Transformatie. In dit programma werken overheden en marktpartijen samen aan de vraagstukken die spelen rondom binnenstedelijke gebiedstransformaties. Meer informatie via www.stedelijketransformatie.nl

Dit artikel verscheen eerder op  stedelijketransformatie.nl


Cover: ‘Nijmegen Waalhaven_olafpictures pixabay’ door 2427999 (bron: Pixabay) onder CC0 1.0, uitsnede van origineel


Maarten Hoorn

Door Maarten Hoorn

Maarten Hoorn is projectleider ruimte bij Platform31 en daar onder meer de projectleider van het programma Stedelijke Transformatie.

Regien Adrichem

Door Regien van Adrichem

Projectleider stedelijke transformatie bij Platform31


Meest recent

Participatie bij een grote verbouwing door Natalya Kosarevich (bron: shutterstock)

Participatie bij een grote verbouwing

De grote verbouwing van Nederland is niet gebaseerd op een eenmalig groots en meeslepend besluit, aldus Co Verdaas. Het is een proces van vele kleine en grotere besluiten. Hoe moeten dan de spelregels rondom participatie worden opgesteld?

Analyse

8 oktober 2025

Het team achter Huis van de Toekomst bestaat uit kunstenaars, professionals en buurtbewoners door Havensteder (bron: Huis van de Toekomst)

De urban curator als noodzakelijke verbinder in de lokale energietransitie

Een van de meest veelbelovende scenario’s voor de energietransitie is de overgang naar duurzame, lokaal opgewekte en gedeelde energie. Dat is echter een lastig traject. Kan de ‘urban curator’ helpen als verbinder?

Onderzoek

7 oktober 2025

De passende spelregels voor gebiedsontwikkeling door Esther Dijkstra (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Tussen samenhang en sectoren: de passende spelregels voor gebiedsontwikkeling

In het openingsartikel van de nieuwe Gebiedsontwikkeling.krant proberen Marlon Boeve, Co Verdaas en Tom Daamen tot de juiste spelregels voor gebiedsontwikkeling te komen door te focussen op de eeuwige strijd tussen ‘samenhang’ en ‘sectoren’.

Uitgelicht
Analyse

7 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op