Delft

‘Stadmaken’ belooft een betere stad

19 november 2017

3 minuten

Taal is belangrijk. Taal vertelt iets over onze – deels onbewuste - drijfveren. Omdat taal ons handelen definieert, bepaalt het ons handelen deels ook. In dit blog breekt Martin van der Maas een lans voor het fraaie ‘stadmaken’ en laat hij zien waarom dit begrip een betere stad belooft.

De term wordt al regelmatig gebruikt, maar houdt zich toch vooral op onder een bepaald type insiders. Ten eerste benadrukt mijn eigen Amsterdamse wethouder Eric van der Burg vaak: 'We bouwen geen woningen, maar we maken stad!' Hij doelt daarmee vooral op functiemenging. Want een stad is geen voorraad woningen, maar een diverse, veranderlijke potpourri van woningen, kantoren, bedrijven, restaurants, scholen, zorgcentra, massagesalons, opslagplaatsen en wat al niet meer. Meestal geldt: hoe rijker die menging, hoe populairder het gebied. Van der Burg wijst daarmee terecht op onze opdracht om van nieuwe wijken volwaardig stad te maken. Stadmaken dus.

De term wordt ook vaak gebezigd door bijvoorbeeld de Utrechtse socioloog Frans Soeterbroek, een van de redacteuren van het boek ‘Het Nieuwe Stadmaken.’ Hij legt met ‘stadmaken’ de nadruk op ontwikkelprocessen met een vanzelfsprekende rol voor kleine of niet-commerciële spelers zoals burgers, eenmanszaken, stichtingen of coöperaties. Erg belangrijk hierbij is dat ‘stadmaken’ een werkwoord is. Mede daarom is ‘stadsontwikkeling’ geen geschikt alternatief: dit woord doet vooral denken aan machtige gemeentelijke diensten met dezelfde naam die samen met grote marktpartijen de ontwikkeling van de stad dicteren. Het is het soort ontwikkeling dat burgers ondergaan, in plaats van dat ze het mede vormgeven. Het is de maquette, en niet de dialoog, die deze manier van werken uitdrukt.

Een goede stad ziet haar burgers echter niet alleen als consumenten, als kopers van huizen van verre ontwikkelaars of als koffiedrinkers op terrassen van multinationals. Niet voor niets is het woord ‘participatiesamenleving’ in zwang geraakt. Sommigen leggen dat cynisch uit als ‘zoek het zelf maar uit’, maar het begrip bevat ook veel goeds. Het drukt een samenleving uit waarin zoveel mogelijk mensen bijdragen aan de ontwikkeling ervan en waar bewust vrije ruimte en een gelijk speelveld voor worden georganiseerd. Je ‘maakt’ je stad, door actief bewoner te zijn, in een zelfbouwcollectief te zitten, door te ondernemen, mee te bepalen in open planprocessen, door je buurvrouw te helpen. Duizenden malen vermenigvuldigd levert dit een fijnmazige stad op in fysieke én sociale zin, via talloze vitale menselijke verbindingen die de stad maken tot iets waardevols van en voor iedereen.

‘Stadmaken’ vangt dus drie belangrijke waarden in één woord: de menging van functies, de combinatie van fysiek en sociaal, en een ontwikkelproces dat open staat voor lokale partijen. Laat ‘stadmaken’ daarom uitgroeien tot normale taal van veel meer mensen, want stadmaker zijn we allemaal. Zodat een volgende generatie over sommige goede praktijken van begin 21e eeuw zegt: ‘Dat was stadmaken avant la lettre.’


Dit item verscheen eerder op stadszaken.nl


Cover: ‘Delft’


Martin van der Maas

Door Martin van der Maas

Planoloog bij de gemeente Amsterdam


Meest recent

Participatie bij een grote verbouwing door Natalya Kosarevich (bron: shutterstock)

Participatie bij een grote verbouwing

De grote verbouwing van Nederland is niet gebaseerd op een eenmalig groots en meeslepend besluit, aldus Co Verdaas. Het is een proces van vele kleine en grotere besluiten. Hoe moeten dan de spelregels rondom participatie worden opgesteld?

Analyse

8 oktober 2025

Het team achter Huis van de Toekomst bestaat uit kunstenaars, professionals en buurtbewoners door Havensteder (bron: Huis van de Toekomst)

De urban curator als noodzakelijke verbinder in de lokale energietransitie

Een van de meest veelbelovende scenario’s voor de energietransitie is de overgang naar duurzame, lokaal opgewekte en gedeelde energie. Dat is echter een lastig traject. Kan de ‘urban curator’ helpen als verbinder?

Onderzoek

7 oktober 2025

De passende spelregels voor gebiedsontwikkeling door Esther Dijkstra (bron: Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling)

Tussen samenhang en sectoren: de passende spelregels voor gebiedsontwikkeling

In het openingsartikel van de nieuwe Gebiedsontwikkeling.krant proberen Marlon Boeve, Co Verdaas en Tom Daamen tot de juiste spelregels voor gebiedsontwikkeling te komen door te focussen op de eeuwige strijd tussen ‘samenhang’ en ‘sectoren’.

Uitgelicht
Analyse

7 oktober 2025

Uw gastbijdrage op GO.nu: Over gastbijdragen

Uw gastbijdrage op GO.nu

Wij staan open voor bijdragen uit wetenschap en praktijk. Wij moedigen auteurs aan hun kennis en ervaring te delen.

Over gastbijdragen
Uw project toevoegen: Ga naar de GO-Projectenkaart

Uw project toevoegen

Wilt u graag een gebiedsontwikkeling toevoegen aan de GO-projectenkaart? Vul dan via onderstaande link het formulier in.

Ga naar de GO-Projectenkaart
Uw organisatie bij de SKG: Ga naar de SKG-website

Uw organisatie bij de SKG

Uw organisatie aansluiten op het netwerk van de Stichting Kennis Gebiedsontwikkeling? Neem dan contact op.

Ga naar de SKG-website
Uw bijeenkomst in de agenda: Neem contact op

Uw bijeenkomst in de agenda

U kunt uw gebiedsontwikkeling-gerelateerde evenement aankondigen via onze agenda door contact op te nemen met de redactie.

Neem contact op