2014.06.11_Transformatie biedt nieuw perspectief voor de compacte stad_660px

Transformatie biedt nieuw perspectief voor de compacte stad

11 juni 2014

3 minuten

Verslag Amsterdam groeit als kool. Maar waar blijven al die nieuwe bewoners? Transformatie van leegstaand vastgoed in de Ringzone biedt kansen voor verdichting en nieuwe woonmilieus. De taak van de stedenbouw verandert daarmee drastisch: het scheppen van condities voor herontwikkeling en het zorgen voor nieuwe functies staan centraal.

Provada-bijeenkomst Compacte Stad

De toenemende populariteit van Amsterdam noopt tot een nieuwe kijk op de compact stad. Zowel in economische zin als wat betreft bevolkingsaantal blijft Amsterdam groeien. Per saldo kwamen er de laatste jaren 10.000 inwoners per jaar bij, vorig jaar zelfs 12.000. Kortom, de stad groeit als kool, zegt Maurits de Hoog, senior stedenbouwkundige bij de Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling in de hoofdstad. En dat is bijzonder, na de jaren van stagnatie en uitloop naar randgemeenten. Maar het stelt de stad wel voor een probleem. Want hoe kan ze deze groei in inwonertal accommoderen? De woningbouwproductie bedroeg vorig jaar 2.700 woningen, gezien de crisis nog een redelijk aantal. Maar het grootste deel daarvan betreft studentenwoningen. Maurits de Hoog: ‘Doorstroming speelt nauwelijks nog een rol.’

Friends

Waar blijft dan al die instroom? De stad werkt als een spons, zegt De Hoog. Voor een groot deel (5.000) gaat het om nieuwgeborenen en de echte instroom gaat grotendeels om jongeren tussen 20 en 35 jaar. Die wonen volgens het Friends-concept met z’n drieën of vieren in een woning. Daarnaast worden zolders en souterrains ingezet. ‘De stad neemt veel op, er kan veel bij’. Van de 54 miljoen vierkante meter vastgoed in Amsterdam is 29 miljoen meter wonen en dus bijna de helft voor andere functies, waarvan 7,5 miljoen voor kantoren. Een dikke miljoen staat leeg en de verwachting is dat de leegstand alleen maar zal toenemen. Ook voor bedrijfs-, detailhandel en maatschappelijk vastgoed (waaronder gevangenissen, ziekenhuizen en verzorgingstehuizen) wordt groeiende leegstand verwacht de komende jaren. Veel van dit vastgoed bevindt zich in de zogenoemde Ringzone, aan beide zijden van de A10.

Verdichting

De Ringzone is door zijn lage dichtheid een kansenzone: hier liggen mogelijkheden om de stad te verdichten en voor waardeontwikkeling. Dat zullen niet zulke grote projecten zijn als waar de gemeente nog in de Structuurvisie 2040 van uit ging. Maar in de herontwikkeling van leegstand vastgoed is veel programma onder te brengen, zoals woningen, flexplekken en hotelkamers. Een goed voorbeeld is het voormalige GAK-gebouw, waar nu woningen voor jongeren en een hotel in zijn gevestigd. ‘Transformatie biedt het perspectief om aantrekkelijke woongebieden te maken in de Ringzone’.

Nieuw gebruik

De taal van de stedenbouw verandert daarmee, zegt De Hoog. Transformatiestrategieën focussen op het creëren van condities voor herontwikkeling. De architectuur, hoe iets er uit ziet, doet er minder toe. ‘Stedenbouw moet zorgen voor nieuwe functies in de leegstaande gebouwen.’ Die opgave is wezenlijk anders als de grootschalige sloop/nieuwbouw gebiedsontwikkelingen. De stedenbouwkundige moet primair zorgen voor zaken als een goede openbare ruimte en nieuwe verbindingen om gebieden dichterbij elkaar te brengen. Een uitdaging, maar vooral een kans voor Amsterdam. Want hier ligt de sleutel om de groei van Amsterdam te faciliteren.‘Er liggen honderden gebouwen klaar voor nieuw gebruik door nieuwe stedelingen.’

Andere verslagen van Provada bijeenkomsten


Cover: ‘2014.06.11_Transformatie biedt nieuw perspectief voor de compacte stad_660px’


Portret - Anne Luijten

Door Anne Luijten

Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu


Meest recent

Architectuur, Kerckebosch, Zeist door Wikipedia Commons (bron: Nanda Sluijsmans)

Landschappelijk ontwikkelen in een naoorlogse probleemwijk, de lessen van Kerckebosch

Ook in bestaand stedelijk weefsel kunnen stenen en groen toekomstbestendig worden gemengd. Het project Kerckebosch in Zeist is een goed voorbeeld, de onderzoekers van Platform31 reisden af voor een evaluatie.

Casus

15 juli 2025

Alphen aan den Rijn, Zuid-Holland door My Eyes4u (bron: Shutterstock)

Esther Agricola over gebiedsontwikkeling als rechtvaardige manier om belangen af te wegen

Gebiedsontwikkeling vraagt om diverse vormen van samenwerking, met steeds vaker nieuwe actoren aan tafel. Een kolfje naar de hand van Esther Agricola, regiodirecteur bij BPD. Ze sprak met Ysbrand Visser onder meer over landschappelijk ontwikkelen.

Interview

15 juli 2025

Annius Hoornstra Column Cover door Esther Dijkstra (bron: Illustratie Esther Dijkstra, bewerkte foto Patrick van den Hurk)

De pijnlijke 50 procent-vraag

Er moet 50 procent meer worden gebouwd, en wel per direct. Volgens columnist Annius Hoornstra vraagt dat om rigoureuze en pijnlijke oplossingen, op de korte termijn. Wat gaat de politiek daaraan doen?

Opinie

14 juli 2025