De toenemende populariteit van Amsterdam noopt tot een nieuwe kijk op de compact stad. Zowel in economische zin als wat betreft bevolkingsaantal blijft Amsterdam groeien. Per saldo kwamen er de laatste jaren 10.000 inwoners per jaar bij, vorig jaar zelfs 12.000. Kortom, de stad groeit als kool, zegt Maurits de Hoog, senior stedenbouwkundige bij de Dienst Ruimtelijke Ontwikkeling in de hoofdstad. En dat is bijzonder, na de jaren van stagnatie en uitloop naar randgemeenten. Maar het stelt de stad wel voor een probleem. Want hoe kan ze deze groei in inwonertal accommoderen? De woningbouwproductie bedroeg vorig jaar 2.700 woningen, gezien de crisis nog een redelijk aantal. Maar het grootste deel daarvan betreft studentenwoningen. Maurits de Hoog: ‘Doorstroming speelt nauwelijks nog een rol.’

Waar blijft dan al die instroom? De stad werkt als een spons, zegt De Hoog. Voor een groot deel (5.000) gaat het om nieuwgeborenen en de echte instroom gaat grotendeels om jongeren tussen 20 en 35 jaar. Die wonen volgens het Friends-concept met z’n drieën of vieren in een woning. Daarnaast worden zolders en souterrains ingezet. ‘De stad neemt veel op, er kan veel bij’. Van de 54 miljoen vierkante meter vastgoed in Amsterdam is 29 miljoen meter wonen en dus bijna de helft voor andere functies, waarvan 7,5 miljoen voor kantoren. Een dikke miljoen staat leeg en de verwachting is dat de leegstand alleen maar zal toenemen. Ook voor bedrijfs-, detailhandel en maatschappelijk vastgoed (waaronder gevangenissen, ziekenhuizen en verzorgingstehuizen) wordt groeiende leegstand verwacht de komende jaren. Veel van dit vastgoed bevindt zich in de zogenoemde Ringzone, aan beide zijden van de A10.

De Ringzone is door zijn lage dichtheid een kansenzone: hier liggen mogelijkheden om de stad te verdichten en voor waardeontwikkeling. Dat zullen niet zulke grote projecten zijn als waar de gemeente nog in de Structuurvisie 2040 van uit ging. Maar in de herontwikkeling van leegstand vastgoed is veel programma onder te brengen, zoals woningen, flexplekken en hotelkamers. Een goed voorbeeld is het voormalige GAK-gebouw, waar nu woningen voor jongeren en een hotel in zijn gevestigd. ‘Transformatie biedt het perspectief om aantrekkelijke woongebieden te maken in de Ringzone’.

De taal van de stedenbouw verandert daarmee, zegt De Hoog. Transformatiestrategieën focussen op het creëren van condities voor herontwikkeling. De architectuur, hoe iets er uit ziet, doet er minder toe. ‘Stedenbouw moet zorgen voor nieuwe functies in de leegstaande gebouwen.’ Die opgave is wezenlijk anders als de grootschalige sloop/nieuwbouw gebiedsontwikkelingen. De stedenbouwkundige moet primair zorgen voor zaken als een goede openbare ruimte en nieuwe verbindingen om gebieden dichterbij elkaar te brengen. Een uitdaging, maar vooral een kans voor Amsterdam. Want hier ligt de sleutel om de groei van Amsterdam te faciliteren.‘Er liggen honderden gebouwen klaar voor nieuw gebruik door nieuwe stedelingen.’

- Knooppuntontwikkeling heeft de toekomst
- Leren van herontwikkeling in Duitsland
- ‘I am Rotterdam’
- Herbestemming is nieuwbouw van vandaag
- Strategie voor Rijksvastgoed: optimaliseren en meerwaarde creëren
- Hoe kennis en talent willen wonen
- Regionale luchthavens, bedrijventerreinen met vliegfunctie?
- Het Nieuwe Winkelen is alweer oud
- De huidige bestemmingsplannen passen niet in deze veranderende samenleving!