Analyse Corona, verkiezingen, woningbouw. Wie puur naar de kwantiteit van de berichtgeving kijkt, kan ten onrechte denken dat die drie onderwerpen 2021 goed samenvatten. In ons vakgebied speelde niettemin veel meer, leert een analyse van Gebiedsontwikkeling.nu. Van verdozing, klimaatadaptatie en cultuur tot industrieterreinen, data en rechtspraak: dit zijn dé twaalf thema’s van het afgelopen jaar.
Dood aan de dozen?
De verdozing van Nederland gaat onder invloed van de voortwoekerende coronapandemie onverminderd door. We bestellen meer online terwijl er steeds meer zorgen zijn over inpassing in het landschap. Gelukkig wordt er ook nagedacht over oplossingen, zoals kleinere, lokale distributiecentra, of grote panden die wél goed landschappelijk zijn ingepast.
De ruimteminister is terug
De woningbouwopgave, mobiliteit, klimaatadaptatie, de energietransitie: het zijn maar enkele van de grote ruimtelijke opgaven waar Nederland voor staat. De vakwereld snakt naar regie van het Rijk om deze integraal in goede banen te leiden. Waar blijft toch die minister van Ruimte of de terugkeer van ministerie van VROM? Aan het eind van het jaar verscheen witte rook: het regeerakkoord maakt duidelijk dat ‘we’ in 2022 onze eigen minister krijgen.
Kiezen en delen
Van een nieuwe stad in de Flevopolder tot decentralisatie: ideeën genoeg in onze serie podcasts met Kamerleden over hun plannen voor het aanpakken van de woningcrisis en ruimtelijke ordening. Niet alle woordvoerders overleefden de verkiezingen, maar veel van hun ideeën wel, zoals water als leidend principe.
De kunst van klimaatadaptatie
Gebiedsontwikkelaars maakten een inhaalslag met hun aandacht voor klimaatadapatie. Steeds vaker komt daarbij de vraag op of we in laaggelegen delen van Nederland nog wel moeten bouwen. Bovendien kunnen we volgens hoogleraar Ellen van Bueren meer ‘woke gebiedsontwikkelaars’ gebruiken die het aanstormende probleem van klimaatverandering écht serieus nemen.
Go, gezondheid, go
Mede aangejaagd door de coronacrisis kreeg de realisatie van een gezonde leefomgeving dit jaar veel aandacht. Zo onderzochten we in een reeks artikelen de factoren – van groen en hoogbouw tot trottoirs, cafés en licht – die van invloed zijn op de (mentale) gezondheid. Ook organiseerde de leerstoel Gebiedsontwikkeling een reeks kennisbijeenkomsten over de ontwikkeling van gezonde gebieden
Vergeet de cultuur niet
Door alle aandacht voor de woningcrisis en de klimaatopgave verdwijnt de aandacht voor cultuur snel naar de achtergrond. Ten onrechte, zeker gezien het grote aantal bezoekers dat de moeite nam de artikelen van onze columnist Rinske Brand te lezen. Steden waar cultuur het onderspit delft zijn in haar ogen arme steden - en dus ging ze op zoek naar manieren om cultuur duurzaam te laten renderen in gebiedsontwikkeling.
Bouwen, bouwen, bouwen
Hoewel niemand weet hoeveel, zijn we het er aardig over eens dat wat meer woningen geen slecht idee is. Maar ja. Doe je dat binnenstedelijk of in het groen? Laat je dat aan de markt over of geef je de overheid de regie? En bouw je vooral voor lagere inkomens, oudere mensen, starters, tijdelijke bewoners of leefgemeenschappen? Wie het weet mag het zeggen - en dat blijken flink wat mensen te zijn.
Red het industrieterrein
Bah, industrie! Blijkbaar zit niemand te wachten op een fabriek in de achtertuin. Bovendien fonkelen de ogen van woningbouwers als ze al die hectaren grond zien die deze terreinen in beslag nemen. Maar tegelijkertijd zijn al die asfaltcentrales, betonfabrieken en andere industries non grata wel hard nodig om een lokale, circulaire economie te realiseren. Is het niet hoog tijd dat woon- en werkgebied weer vrienden worden?
Het dilemma van data
Bomen tot in de hemel, maar er écht iets mee doen, ho maar. Dat is in een notendop de situatie rondom de rol van data binnen gebiedsontwikkeling. We publiceerden daarom een serie verhalen waarin we analyseren waarom die ontwikkeling stokt en wat we kunnen leren van naburige vakgebieden - inclusief de rol die de Omgevingswet kan spelen. Bovendien keken we regelmatig kritisch de keerzijde van de datamedaille.
Groen moet je doen
Of het nou vergroting van weerstand tegen klimaatverandering of verbetering van de buitenruimte is: we willen allemaal een groenere, natuurlijkere omgeving. We lanceerden daarom een heuze spoedcursus natuurinclusief ontwikkelen, aangevuld met veel artikelen over de zegeningen en mogelijkheden van de natuur als onderdeel van gebiedsontwikkeling.
De bom onder gebiedsontwikkeling
“De Hoge Raad heeft vandaag een bom gelegd onder de mogelijkheid voor gemeenten om onroerend goed een-op-een te verkopen. Zal ik in de pen klimmen?” Toen we dit bericht eind november van advocaat Manfred Fokkema ontvingen, gingen onze koontjes gloeien. En terecht, want heel december bleven experts in discussie over de implicaties hiervan. Wordt vervolgd in 2022!
Op naar de toekomst!
De nieuwe bouwmeester Francesco Veenstra vond zichzelf al knap revolutionair door ervoor te pleiten om honderd jaar vooruit te kijken. “Hold my beer”, dacht planoloog Peter Pelzer, en vond een project dat een millennium de toekomst in kijkt. De rode draad is duidelijk: het wordt hoog tijd om in het Ankelsaksische hit-and-run-ontwikkelen los te laten en over te stappen op het Rijnlandse model van de lange termijn.
Cover: ‘GO jaarcover’ door Ineke Lammers (bron: gebiedsontwikkeling.nu)
Door Joost Zonneveld
Voormalig hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
Door Inge Janse
Voormalig adjunct-hoofdredacteur van Gebiedsontwikkeling.nu
